|
Bu başlığı açma sebebim aslında SSD'ler ile ilgili toplu bilginin bulunmayışı. Dağınık başlıklar altında yayınlanan bilgileri tek başlıkta detaylıca görebilmek amacıyla açtım. Tabiki sizlerin yorumları paylaşımlarıyla olucak bu. Bir haber daha eklemek istiyorum. yine 02 Ekim 2009 yılında yazılmış bi makale : Windows 7 ile SSD performansı! Bugün sizlerle ilginç bir yazı paylaşacağım. Bundan yıllar önce :) darkhardware.com'da donanım incelemeleri yazardım. O yıllardan bu yıllara donanımdan iyice uzaklaştım diyebilirim fakat tabi ki bir bilgisayar kullanıcısı ne kadar uzaklaşabilirse ben de o kadar uzaklaşabildim. Tüm bunların bugünkü yazımla alakası ise bu yazıda kısmen bir donanım incelemesi ile karşınıza çıkacam olmam. SSD Dünyası! Solid State Disk olarak bir süre önce duymaya başladığımız yeni bir sabit disk tipi çok ilgi çekici bir şekilde ilerliyor. Mekanik herhangi bir parçası olmayan bu diskleri kabaca bilgisayarınıza sokulmuş USB hafıza kartları olarak düşünebilirsiniz. Durum böyle olunca tabi hem fiziksel hareketin yavaşlığından kurtulmak hem de bu hareket için gerekli enerjiyi harcamaktan kurtulmak mümkün. Standart SATA arabimini kullanan bu güzel disklerden birini bundan yaklaşık iki ay önce paraya kıyarak edindim. Bu yazıda da sizlerle deneyimlerini paylaşacağım. Daha uzun pil ömrü! Windows 7'nin de RTM olduğu döneme gelen bu upgrade senaryomda Windows 7 ile beraber laptop'umun pil ömrü yarım saat kadar artmıştı ki buna bir de SSD'nin katkısı gelince ortaya 1.5 saatlik bir fark çıktı. Tüm güç ayarlarını uygun şekilde yapıp hayati olmayan herşeyi kapatınca SSD ile 1 saatlik ekstra pil ömrü kazandım. Sanırım bu durum normal bir sabit diske göre ısınma anlamında da katkısını gösterdi ki artık AMD işlemcili laptopum (en azından) biraz daha soğuk. Hız! Aslında herşey hız! Aslında bir SSD satın almanın tek nedeni ekstra hız oluyor. Özellikle developer gözü ile bakarsak aslında biz sürekli olarak ufak dosyaları editleyen, yaratan kullanıcılarız. Düşünün VB, HTML vs kodlarını yazdığınız dosyaların büyüklüğü hiç MB'ları buluyor mu? Tam aksine genelde 1-20 KB arası gidip gelirler hatta çoğunluğu 2-8 KB arasındadır. Durum böyle olunca ufak dosyalarla çalışabiliyor olmak ve en ufak Visual Studio solution'unda bile 20-30 tane 3KB'lık dosyayı hızlıca açabilmek ve bunları compile edebilmek çok önemli. Bu senaryoda SSD'ler bakalım işe yarıyor mu? < Resime gitmek için tıklayın > Sanırım testler herşeyi gösteriyor. Sol tarafta klasik bir laptop diski olarak 5400 devirlik bir disk görebilirsiniz. Hemen ortada ise 7200 devir ile laptoplarda aslında ısı sorunları yaratan fakat developerın tek çaresi olan diske de baktığımızda aslında 4K dosya transferinde pek bir fark olmadığını görüyoruz. Hatta şansa 5400 rpm 4K'da dosya yazarken daha hızlı çıkmış. Oysa SSD tarafına geçtiğimizde ortada alenen belli performans artışı var. Büyük dosyaları geçip yine 4K'lık dosyalara baktığımızda 100 kata yakın performans farkı görülebiliyor. Bu performans farkı Windows'un gelen açılışından tutun Visual Studio'nun açılışına kadar herşeyi etkiliyor. Fakat SSD kullanırken ve satın alırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var. SSD kullanırken nelere dikkat etmeli? Birincisi en önemli tavsiye aslında Windows 7 kullanmak. Çünkü şu anda SSD'leri tanıyarak ona uygun performans optimizasyonlarını otomatik yapabilen tek işletim sistemi Windows 7. O nedenle mümkünse hemen Windows 7'ye geçmek çoğu sorununuzu çözebilir. Bunlardan ilki Windows 7'nin TRIM özelliği. SSD'lerin iç yapılarına ve veriyi saklama şekillerine pek girmeyeceğim fakat bilinmesi gereken ufak bir senaryo var. Diyelim ki elinizde SSD'de yazılı bir dosya var ve bunda değişiklik yaptınız. SSD'lerin gelen işleyiş şeklinde bu dosya eski yazıldığı yerden alınır, değişiklik yapılır ve yepyeni bir yere yazılır! Eski yer ise öyle kalır! Taaa ki diskteki boş yer bitene kadar. Tabi burada "boş yer" derken fiziksel boş yerden bahsediyorum. Aslında dosyanın eski yeri "boş" olarak işaretlenmiştir fakat boş değildir. Durum böyle olunca disk tamamen bir kere kullanıldığında sonraki işlemlerde yavaşlamaya başlar çünkü artık "boş" yer kalmamış ve eskiden veri bulunan "boş" olarak işaretlenen yerler kullanılacaktır. Eh bu yerler kullanılırken ilk önce gerçekten silinmeli sonra yeni veri yazılmalıdır. Bu durum diskin bir süre sonra yavaşlamasına neden olur. TRIM işlemi diskteki "boş" olarak işaretlenmiş yerlerin gerçekten boşaltılması anlamına gelir. Bu işlem (SSD Firmware'i destekliyorsa) Windows 7 tarafından otomatik yapılır. Bazı SSD üreticileri ayrı TRIM programları veriyorlar ve onları belirli aralıklarla bilgisayarınızda çalıştırmanız gerekiyor. SSD alırken nelere dikkat etmeli? Tabi önce bir fiyatına dikkat etmeli :) Sonra kasadan dönmemekte fayda var. Hala epey tuzlu rakamlarla satılıyor ve eğer bir SSD sahibi olacaksanız elinizdeki 500GB'lık 5400 rpm'den vaz geçip belki de 64 GB'a geçmeyi göze almalısınız çünkü yüksek kapasitedeki SSD'ler daha da yüksek fiyatlarla geliyor. Kapasitesi aynı olup arasında büyük fiyat varkı olan SSD'ler bulmanız da olası. Bu SSD'lerin arasında en önemli fark genelde SLC (Single Level Cell) ve MLC (Multi Level Cell) kullanmaları oluyor. MLC'ler genelde daha ucuz, yüksek kapasiteli ve büyük veri yığınlarını saklamakta iyiyken SLC'ler ise daha pahalı ve veri yazmada daha hızlıdır. Ayrıca SLC'ler fiziksel anlamda da daha dayanıklı disklerdir ve daha az enerji tüketirler. Daha teknik detaya girmek gerekirse SCL'ler her bir cell'de 1 veya 0 şeklinde iki değer (1bit) saklanabilirken, MLC'lerde 00, 01, 10, 11 gibi dört durum (2bit) saklanabilir. Cell'lerde veriler elektriksel olarak saklandığında göre bu durum farklılıkları ancak elektriksek yük farkları ile oluşturulabilir ve durumlar arasında farklar MLC'lerde daha az tutularak 4 durum yaratılır oysa bu fark 2 durum oluşturulurken çok daha yüksektir. Bu nedenle SLC'ler daha güvenli ve hızlıyken MLC'lerde bir veriyi okumak için daha yoğun işlem yapılması gerekir. Unutmadan; MLC disklerin ömrü de genelde 10 kat daha kısa olur. *Bu kadar kötü konuştuktan sonra gerçeği de söylemek gerek sanırım :) Açıkçası ben MLC aldım :) Belki ileride SLC'ye geçiş yaparım. Yukarıdaki SSD testinde kullanılan da malum MLC bir disktir. Kaynak |
1. ssd için windows 7 kullanılmasını öneriliyor. çünkü ssd lerde tam performans alabilmek için windows 7 tam destek veriyor. ayrıca TRIM desteğide sağlıyor. hemen kısaca TRIM nedir açıklıyım. ssd lerde bilgiler hücrelere yazılıyor. ve içindeki bilgi silindiğinde TRIM komutu bu hücrenin boşaldığını sisteme söylüyor. trim desteği olmadığında ssd nin ömrü 6ay dan fazla gitmiceği yazılmış çoğu forumda. 2. trim destekli ssd lerin ömürleri 1.000.000 - 2.000.000 (1 milyon - 2 milyon) saat olarak söyleniyor üreticiler. bu da yaklaşık 100 - 200 yıl demek yani ömürleri kısadır, henüz gelişmediler gibi hurafeleri çürütecek kadar hizmet edebilirler 3. raid sistem kurulduğunda yazma okuma hızı gayet tabi yükselir. fakat ssdnin en çok fark yarattığı konu erişim süresi. 0.1ms lik erişim süresi günlük kullanım için en fazla etkiyi yaratıyor. yani sürekli dosya aktarıp program kurmuyorsan, sistemi oyun günlük işler için kullanıcaksan ssd nin en cazip yönü erişim süresi ayrıca ssd ile raid sistemlerin karşılaştırmaları bolca mevcut google yardımı ile ulaşabilirsin. ben yinede bi kaç test ekliyim ; bu sıradan bir ssd nin hdd ye ne kadar fark atabiliceği ile ilgili bir test. Kaynak : PC LABS 4. 15tl ye alabiliceğiniz bir aparatla masaüstü bilgisayar bağlanabiliyor. normal harddiskler gibi. sonuc olarak: 20 25 saniyede açılan bir windows. ağır photoshop uygulamalarının 3 4 saniyede açılması. oyunlardaki loading kısımlarının sadece bir kaç saniye ile geçmesi. ve normal harddisklerden 6 kat fazla okuma hızı. ve daha fazla yazma hızı ile gerçekten alınılması gereken bir parça |
Benim bi sözüm var hep bu durumlarda dile getirim! nedemek hiç anlamadım şimdi 300- 400 tl vericem xp'de 6 ay kullanıcam mekanik hddleri anlatmaya luzüm yok servisten biri gelmeden bir diğeri pert oluyor Teknoloji Geliştikce her şeyin bir ömrü var sanki hepsine bir ömür biçiyorlar ! lcd alırsan şu kadar saat çalışır hdd alırsan bu kadar saat döner vs gibi Sene 1992 ilk okula gidiyordum o yılarda babam müzik seti almayı kafasına koydu cd'li setlerde o zaman yok ilk seri felan müzik setini alsan cd yok kasete taliim o zamanlar o sete setti kumandası vardı tıkladığında cd rafı ileri doğru hareket ediyordu tıpkı şimdiki pclerdeki dwd sürücüler gibi o zamanlarki aklın almayacağı bir özellik daha laf aramızda hala o sistemi keşif edemedim nasıl oluyor ![]() sesi kumandadan açınca hani o setlerdeki yuvarlak ses açma kapama kısmı oluyorya orası 360 derece dönüyor sesi açtıkca çok hoş bir ses eşliğinde zıvvvv die insan hayran kalıyor sözün özüne gelicek olursan 92'de almış olduğumuz o set hala çalışmakta çift kaset çaların 1 tarafı bozuldu ama yıllarca okadar hor kullandıkki yanii çalışması birazda mucize hatta şu anda hoparlörlernini pcde kullanıyorum adamlar öyle bir teknoloji uygulamışlarki yıllarca dayandı taaki miyadı dolana dek o zaman markalar vardı sony alırdık japonyadan gelirdi phılıps alıdık hollanda malıydı tredüt yaşamazdık şimdi sorsak yok slovakya malı yok macar malı yok çin malı hepsinin kalitesi ayrı ayrı resmen silahsız soygun Bu TRIM Nedirki tamamen oyun xpye 200-300 mblık bir yama ile enjekte edilemezmi inanın edilir ama niye etsinle WİN 7 satıcaklar danışıklı dövüş ben win7 kullanmak istemiyorum bu demek oluyorki benim iş yatar öylemi? |
|
türkiyede yaygın bigboy var. kendini ispatlamış. donanım haber ekibide testini yapmıştı burada testi izleyebilirsiniz: BIGBOY GII SSD TEST 64gb ve üzeri ssd lerde yazma hızlarıda, depolama hacimleriyle birlikte artış gösteriyor. 64gb lık normal bir ssdnin yazma hızı 100mb civarında iken 128ve üzeri ssd lerde bu 200- 280 mb arası değişebiliyor. okuma hızlarıda genelde birbirine yakın 280 ila 230 arası tr den bigboy alabilirsiniz. hepsiburada'da mevcut. 400tl gibi fiyatı var sanırım. kontrol etmenizde fayda var. (hepsiburadayı açmaya kalkınca maviekran veriyor o yüzden bakamadım şuan ) ayrıca şunuda söylemek isterim herkesin dikkatine: (kendi fikrim. Yoruma açıktır mantık çerçevesinde tabiki) i5 + 4gb + 640gb +5650 packard bell fiyatı 1900 - 2000 TL civarı yanlş hatırlamıyorsam bunun yerine i3+ 3gb+ 320gb + 5650 packard bell fiyatı 1250 - 1400 TL (vatanın world kampanyası ile çok uygun) şimdi şu iki bilgisayar arasında performans farkını yaratabilicek etken işlemci ve ram. yine kendi fikrimce araştırdığım kadarıyla i5'in i3'e oyunlarda aman aman fark attığı yok. zaten herzaman söylemişimdir çoğu oyunda p 7*** serisi işlemciler bile yeterli diye. ((GTAIV gibi oyunlar daha çok çoklu çekirdek gereksinimi duyuyo)) diğeri ram demiştik. 3gb ile 6gb arasındaki fark ise i3 i5 arasındaki farktan daha az. oyunun kullanabiliceği ram belli. günlük kullanımda vs yapacağınız işlemler belli. ha 3 olmuş ha 6olmuş inanınki değişen bişey yok. (yine parantez içinde söylüyorum photoshop uygulamalarını, ofis uygulamalarını , renderları vs katmıyorum buna) son olarak harddisk. o zaten komik olucak. çünkü içindekini çıkarıp ssd takıcaksın. aldığın makinada 640gb olmuş 320 olmuş bişey değişmez. senin arşivini etkiler. böyle olduğu zaman arada vereceğin 600liralık fark oyunlarda veya günlük kullanımda senin oh be iyiki bunu seçmişim diyeceğin fark olmicak. 400tl ye alacağın bi ssd ile 2000liralık makineden daha performanslı hissediceksin. KAT VE KAT. windowsun daha erken açılıcak. daha erken kapanıcak. oyunların 2 3 dk da yüklenicek. bi dosya açmaya kalktığında yine 2 3 saniyede hazır hale gelicek. vs vs şunuda herzaman söylemişimdir; kullanmadığımız teknolojiye yatırılan paraya yazık. ihtiyacımız olan kadarını tercih etmeli (örnek olarak packard bell verdim yanlş anlamayın. aynı şey diğer markalar içinde geçerli. hatta asusun n61ja sı için çok daha güzel olabilir. ekran kartı 5730. i3 350lik modeli alıp ssd yi takınca herşey mükemmele ulaşabilir) |
|
Benim şu anki bütcem taşı ikiye bölsem bu 2 şıktan başkası olamaz ama sizce nasıldır? aradaki 30 tlye değermi sizce benim gözlemim 1tanesin tirim özeiği ve cache yok galiba! Tercih 1 Tercih 2 |
iki üründe TRIM destekli. 64mb cache bellekli. tercih edilebilir sistem kurulumu açısından. fakat depolama için hiç uygun değil. 15gb gibi işletim sisteminin kapladığı alanı düşünürsek win7de. + 32gb = 32X0,93= 29GB. yani asıl 29gb lık alanı kullanabiliceksiniz. ocz nin yazma hızı 170mb okuma hızı 70mb denilmiş. mekanik (HDD) disklere oranla çok iyi değer. fakat 128lik bir ssd den yarı yarıya düşük denebilir. farkı çok büyük şekilde hissedebilirsiniz yinede. hepsiburada nın ürünün yorumlar kısmında yazılanları okudum. herkes memnun. fiyatıda çok uçuk değil. Sadece işletim sistemi kurmak için düşünüyosanız alabilirsiniz. |
|
32 gb da çok az:( bence ayrıca ocz neredeyse 300 lira 100liradaha fazla verip daha hızlı daha fazla kapasiteli 64gb lık bir model almak aklıma daha çok yattı ayrıca bigboyun 64gb lık modelinin kendi sitesindeki açıklamasında bile TRIM desteğinden bahsetmemiş böyle önemli bir özelliği neden yazmazlar anlamış deilm ayrıca 64gb lıgın yazma hızı 120mb diyor donanımhaberde 140mb olarak test etmişler bu olaylar biraz kafamı karıstı :( Kendi sitesindeki değerleri Bigboy Solid-State Drive (SSD), NAND flash tabanlı bir depolama çözümüdür. Bu yeni nesil depolama çözümü; içerisinde hareketli manyetik disklerin bulunduğu sabit disklere oranla, daha düşük güç tüketimi, yüksek dayanıklılık, hafiflik ve performans artışı gibi özelliklere sahiptir. Tüm cihazlara uyum sağlayabilmesi için, cihazlarda kullanılan HDD ile aynı ara yüze sahip modelleri üretilmiştir. SSD sistemi, üzerinde NAND flash bellek, denetleyici ve iletişim devrelerinin bulunduğu bir baskılı devre levhasından oluşmaktadır. Ve dizüstü bilgisayarlar, tablet bilgisayarlar gibi taşınabilir tüm cihazlarda kullanılan sabit disklerin yerine kullanılabilir. Ağırlığı sıradan sabit disklerin yarısı kadardır, bu da taşınabilir sistemlerin daha hafif olmasını sağlar. Cihaz çalışır durumda iken 0.5W, bekleme durumunda 0.01W güç kullanmaktadır. Günlük kullanımda okuma-yazma, çalışma-bekleme durumları değerlendirildiğinde SSD, sıradan sabit disklerin onda biri güç harcamaktadır. Bu da kullanıcılara kullanım sürelerinde artış sağlamaktadır. - Başarım : Yüksek çıktı, düşük erişim zamanı (1ms den az), Gecikme yok - Dayanım : Darbe (1500G), Titreşim (20G), Sıcaklık (-25°C , 85°C arası) - Güç : Çok düşük güç tüketimi (0.5W/0.1W) - Veri Güvenliği - Hareketli parça içermediği için bozulma olasılığı çok düşük veri saklama ortamı - Hatalı veri düzeltme işlevi desteği - Çevre : Gürültü, titreşim ve ısı üretimi yok - Ağırlık ve boyut : Çok hafif ve daha küçük boyut KAPASİTE: 32/64GB HIZ DEĞERLERİ: 128-256GB: 220MB/s okuma hızı, 200MB/s yazma hızı 64GB: 220MB/s okuma hızı, 120MB/s yazma hızı BOYUTLAR: 100.2x70x9.5(mm)) AĞIRLIK: 73g ARAYÜZ: SATA : 22pin KULLANIM YERI: Dizüstü / taşınabilir bilgisayarlar , küçük boyutlu dizüstü bilgisayarlar (sub notebook PC), tablet PC Ayrıca buroşüründeli okuma yazma değerlerindede 60mb okuma 40mb yazma diyor nedir bu ya:D SİTESİNİN LİNKİ:http://www.bigboy.com.tr/v1.5/index.php?option=com_subcont&task=detail&id=24&subid=64&itemid=35&type=SSD%20%DCr%FCnler-SATA BUROŞÜR:http://www.bigboy.com.tr/v1.5/condocs//urunler/endustri/slc_25_sata15_datasheet.pdf |
|
BIGBOY GII TEST 64GB web sayfalarında yazılan bilgiler yanlş eksik olabiliyor. böyle olduğu içinde zaten en altlarda minicik karakterlerle baskı hatalarından firmamız sorumlu değildir diye ibare konuyor üstte donanım haberin bizzat yaptığı test var. okuma yazma hızlarıda test edilmiş. daha güvenilir olan bence bu testtir. çünkü asıl mesele kullanıcı testidir yurtdışı imkanı var ise 400 tl ye 128lik getirtebilirsiniz. okuma hızı 250 yazma hızıda 200lere varan ssdler mevcut bu fiyattan |
Yurt dışı imkanı yok videoyu izlemiştim videodada trım desteğinden bahsetmemişler bakalım 1 hafta içinde alıcam bende birtane 64lük ozaman bende konuya katkıda bulunurum :) |
|
Vapor.Experience Kardeşim. Bide aşağıda link ve modeli vericem Okuma hızı 260MB/sn* Yazma hızı 260MB/sn * Okuma ve yazma iyi duruyor fiyatıda iyi geldi bana sanki.. Bide dikkat etmem gereken en önemli şeyler neler Okuma Yazma Hızları iyimi olmalı. Yazma Hızı düşük olsa okuma hızı Yüksek olsa Windows acılırken Uygulamaları açarken oyun loading`leri filan dolarken okuma hızımı önemli yazma hızımı http://www.bayinet.com.tr/katalog/katalog2.asp?kod=AD120OCZ00 http://www.hepsiburada.com/ocz-colossus-lt-120gb-cift-kontrolculu-128mb-cache-35-sata-ii-ssd-oczssd2-1clst120g/ProductDetails.aspx?productId=bd87033&categoryId=114814 |
ürün 3.5". yani masaüstü hdd leri boyutunda. notebook için değil masaüstü için bu ssd. ayrıca fiyatıda çok fazla. verdiğiniz ürünün fiyatı 1200lira. notebook için değil. ve 120 gb bakın burada : Bigboy: http://www.hepsiburada.com/bigboy-ssd-2.5-64gb-solid-state-drive-g-ii-sataii-flash-disk/productDetails.aspx?categoryid=114814&productid=bd84220 bigboy un 128gb , notebook için (2.5inc). ve fiyatı 900. çok daha mantıklı seçim olur. 64lüğü ise 440lira. sistem kurulumu için gayet ideal. benim pm'leştğim arkadaş, yukarıda da mesajlarından ikisini yayınlamıştım; trim desteği olduğunu söyledi. bakıyorum da öyle bişey göremedim. net bişey söyleyemiyorum o yüzden. Ayrıca şunuda belirtmek isterim trim desteği olmayan ssdlerde firmware ile trim desteği sağlanabiliyor -------------------------------------- bu ikincisi kingston . trim desteği içeriyor. fiyatıda 714lira. bu daha güzel bir seçim olabilir. yine 128gb depolama imkanı sağlayabilen bir ürün. Kingston V series: http://www.hepsiburada.com/kingston-128gb-ssdnow-v-serisi-flash-disk-snv425-s2bn128gb/productDetails.aspx?categoryid=114814&productid=bd85072 < Resime gitmek için tıklayın > < Resime gitmek için tıklayın > < Resime gitmek için tıklayın > |
|
Kontrol yongası (ne deniyorsa) olarak SandForce 1200 ve 1500 kullanan SSD'ler iyi iş çıkarmış aşağıdaki testlere göre... Intel'in kendi yongası da iyi... http://www.anandtech.com/show/3690/the-impact-of-spare-area-on-sandforce-more-capacity-at-no-performance-loss/4 OWC Mercury Extreme diye model var; 50GB performansı iyi iş çıkarmış... Kontrol yongası da en iyilerinden biri... Fiyatı da iyi... Ancak Türkiye'de satılmıyor zannedersem... TRIM desteğinin güncel SSD'lerin çoğunda olduğunu söylemek doğru mudur? Bu durumda TRIM'dan sonraki satın almadaki en önemli kriterlerinden biri kontrol yongası(?)na da bakıp SSD almaktır denilebilir mi? (Fiyat konusunu gereksiz olduğu için yazmadım) Okuma-yazma hızı kağıt üzerinde iyi görünen bir SSD'nin yukarıdaki testte 4KB gibi dosya aktarımlarında sıralamadaki aşağılara düştüğü gözüküyor... Bu durum da kontrol yongasından kaynaklanıyor olabilir mi? |
onlarca test inceledim ssd lerin performansını gösteren, hiçbirinde firmanın verdiği okuma ve yazma hızına ulaşan ürün yok. yani kutuda belirtilen, üreticinin söylediği okuma ve yazma hızları hangi platformda reel olabiliyor merak ediyorum. tek bir istisna var o da DH ninde testini yaptığı BIGBOY. yazma hızı 100mb söylenmiş fakat 149mb testte yazma hızı çıktı kontrol yongası olarak intel kendi yongalarını üretiyor. samsung zira aynı şekilde. ve sandforce var. micron'da kendi yongalarını üreten firmalardan. ssd alırken öncelikle uzun bi araştırma yapılmasını uygun görüyorum. hayal kırıklığı yaratmıcağı kesin! AMA kutuda 250mb okuma 195mb yazma hızı olduğu söylenen ürünün testini yaptığınızda 200ü geçemeyen okuma hızı ve 120mb larda dolanan yazma hızı çıkınca keyfiniz kaçabilir. bu yüzden nette bi çok testler mevcut önce araştırıp sonra satın almayı düşünmenizi tavsiye ederim. en azından alcağınız ürünün gücünü önceden bilin. yongasına bakarak ssd almak demişsin hangi markanın ürettiği değil , nasıl bir sonuca ulaştığı önemli. koskoca intelin X-25M modeli ssd si 100mb yazma barajını geçemiyor. ama bakıyorsunuz intele nazaran daha kısıtlı bütçesiyle micron c300 200mb yazma hızı gösterebiliyor. < Resime gitmek için tıklayın > |
Ben Almanya doğumluyum. babam halen gidip geliyor. getirme imkanım var. geçtiğimiz cumartesi gitti yine. söyledim fiyat araştırması için. bana dönmesini bekliyorum. türkiye şartlarında hangini alırdım dersem kingston 128gb v serisi. trim destekli. gayet güzel okuma yazma hızı var. fiyatı 680TL http://www.hepsiburada.com/productdetails.aspx?categoryid=114814&productid=bd85072 şöyle bi durumda var tabi. laptop almayı düşünen biri olarak 1400liraya aynı performansı alacağım bi ürüne 2500lira vermem. örneğin pbell- toshiba , yada sony-pbell aradaki farkı ssd ye yatırmak en akıllıca hareket. ama diyelim masaüstü pc alıyosun. şak diye 680lira depolama alanım için vermem. çünkü daha öncede söylediğim gibi SSD ler şu günlerde depolama çözümü değil işletim sistemi kurulumu için faydalı üstte linki verdiğim ürün gayet güzel |
Bakın ne buldum en az 150 mb/s okuma hızı ve en fazla 195 ... sanırım bu fiyata göre en hızlı ürün bu ? eksisi ne acaba markasıda kötü değil yanii? Corsair Nova SSD DH BUDA DAHA ÖNCE ALMAYI DÜŞÜNDÜĞÜM SSD TEAM 32GB Combo Serisi SATA |
Hocam peki yurt dışından getirtme şansım var desem önerin değişirmi? F/P den ziyade F' yi önemsedigimide belirtmek istiyorum :) HD kasıntılarından illallah dedim . |
|
SSD kullanımı için WİN 7 şart mı gibi konuşmalar geçmişti. benzer bir forumdan alıntı yapıyorum: SSD Tweak Utility ile SSD’nize Hükmedin Katı durum disklerini kullananların sayısı son derece azdır ama hiç olmadığını da zannetmiyoruz. SSD’leri üstün kılan şey tamamen elektronik olmaları ve biz biliyoruz ki elektronik parçaların değiştirilebilecek birçok özelliği ve ayarı vardır. Yalnız şu ana kadar SSD’lerin ayarlarıyla oynamanızı sağlayacak herhangi bir araç öneremiyorduk. TechSpot SSD Tweak Utility’i gösterene kadar… Uygulama 32-bit ve 64-bit Windows XP, Vista ve Windows 7 üzerinde çalışabiliyor. Kullanıcılar bu araçla disk birleştirme, indeksleme, prefetch ve daha birçok gelişmiş disk ayarını değiştirebiliyor. SSD Tweak Utility bu ayarları sadece işletim sistemi düzeyinde yaptığı için her SSD modelini herhangi bir işletim sistemiyle tam uyumlu hale getirmek mümkün olabilir. Eğer kendinizi yeterince profesyonel hissetmiyorsanız araç size “auto-tweak” özelliği de sunuyor. Araç daha profesyonel kullanıcılara da yol göstererek yüksek başarım için hangi ayarların devredışı bırakılması gerektiğini söylüyor. SSD Tweak Utility sadece 295 KB boyutunda. Kaynak |
şu programın kullanışı hakkında bilgilerinizi paylaşırsanız sevinirim. auto-tweak modda bi kaç soru sormakta fakat ingilizce bilmesiğimden anlamıyorum. ayrıca diğer seöenekler ne işe yaramakta. bide ek olarak yukarda sizinde bahsetiğiniz bi duruma değineyim. pek çok kişi pcde performans için tonla para harcamakta fakat bunun getirisi gerçekten az olmaktadır. %10 işlemci performansı için 300-400 dolar veren insanlar aradaki farkı ne kadar hissedebiliyorlar merak ediyorum. pc performansı ssd kullandıktan sonra gerçekte gözle gorulur şekilde artmakta fakat yanında getirdiği sorunlarda sıkıcı olabilmekte. ikinci ssd mi kullanıyorum şu anda. ilki ocz core 2 idi(lanet birşeydi). şimdi ise ocz solid 2 kullanıyorum. tavsiyem ssd nin yazma çizme hızlarına bakmaktansa erişim surelerine bakmanızdır. yazma çizme hızları gunluk kullanımda ne getiriyorsa, erişim suresi çoook daha fazlasını getirmekte. yazma hızlarına para ayırmanıza çok gerek yok bence, benim kullandığım ssd giriş sevyesi olmasına ragman çok fark ettiriyor gerçekten. yani eğer ki butçe denkleştiremiyorsanız kendinizi zorlamanıza gerek yok. alın giriş seviyesi bir ssd ve keyfinize bakın. sizi performans anlamında mutlu edecektir zaten. dikkat etmeniz gereken konu ise ssd nin sorunsuz bir seri olmasıdır. ben daha onceki ocz core 2 serisinde çok eziyet çektim gerçekten. ama yeni aldığım ssd çook daha iyi durum. bi kere her bi kaç dakkadaki saniyeler suren donmalar(yd da bi adı vardı unuttum) artık yok. core serisinin kendine has problemi olan, proların 30-40 dakkada yukleme sureleri yok. zaten eski core serisi ssdem vefat etti. |
|
Amerikadan ssd sipariş vermeyi düsünüyorum iki ürün arasında kaldım.. Biri muskin okuma yazma hızları 285mb / 275mb http://www.newegg.com/Product/Product.aspx?Item=N82E16820226136 Digeri wd okuma yazma hızları 250mb / 170mb http://www.newegg.com/Product/Product.aspx?Item=N82E16820250001 İkisi arasında fiyat farkı var ama hız farkıda var. Farkı vermeye degermi acaba? ( Masaüstü sistemde kullanacagım. ) Birde muskinin degerlerine göre fiyatı iyi aslında o degerlerdeki ürünler hep 300 dolar üzeri fiyat etiketine sahip. Degerlerde aldatmaca varmıdır acaba.. Cevaplarınızı bekliyorum..Teşekkrler.. |
Yazıya İlk Başladığımda araştırma yaptığım alan daha kısıtlıydı ve Intel'in X25-M modeli gercekten kötülenen SSD'ler arasında gösteriliyordu. Fakat daha detaylı araştırıp incelediğimde bu ürünün aslında küçük boyutlu dosyalarda rastgele erişim değerlerinde gerçekten en iyisi olduğunu gördüm. Alttaki alıntı makalede ürün biraz kötülenmiş ama firmware güncellemesi ile işler yoluna girmiş. Bu önemli noktayı belirtmek isterim. Ayrıca bilgilerin ilerleyen sayfalarda güncellendiğini hatırlatmak isterim. Sayfanın bi kısmını okuyup bırakırsanız yanlış bilgi edinmiş olursunuz
----------------------------------------------------------------------
SSD nedir?
SSD (İngilizce: Solid State Drive Türkçe: Katı Hâl Sürücüsü), veri depolamak için geliştirilmiş mekanik disklerin yerini alacak veri depolama aygıtıdır.
2.5�boyutlarında geleneksel bir Sabit diskin açılmış hali(solda) ve bir Katı hal sürücüsü (sağda).Mekanik disklerdeki artan RPM (revolutions per minute) daha fazla performans ve beraberinde sıcaklık problemi de getirmiştir. Problemlerin çözümünde kullanılan teknikler artık son limitlerine gelmiştir. Mekanik diskler artık yerini yavaş yavaş kendisinden tamamen farklı ve potansiyeli oldukça yüksek olan SSD sürücülere bırakmaktadır.
Hiçbir hareketli parça sahibi olmadıkları için sessiz ve daha az güç tüketimine sahip olan SSD'ler ayrıca daha fazla veri güvenliğide sunmaktadır. Mekanik disklere göre %150'ye varan daha hızlı çalışma performansına sahipler. Günümüzde şu ana kadar üretilen SSD'ler 1 TB'a kadar veri depolama kapasitesi sunmaktadırlar.
< Resime gitmek için tıklayın >< Resime gitmek için tıklayın >
#Avantajları:
- Hızlı başlangıç.
- Hızlı veri erişimi.
- Hareketli parça olmadığı için sessiz çalışma şekli.
- Az enerji tüketimi ve az ısınma.
- Hareketli parçalar olmadığı için daha fazla mekanik dayanıklılık.
- Normal harddiske göre daha az yer kaplama.
- Yazma ve okumada daha az hata.
SSD'ler Geleneksel Sabit Diskleri Tarihe Gömecek!
* Veriye Çok Hızlı Erişim: Plakalı sabit disklerden farklı olarak SSD disklerde bir veriye ulaşmak için disk plakasının o noktaya gelmesini beklemeniz gerekmez, bu sayede disk üzerinde pek çok farklı nokta ya dağılmış olan verilere çok yüksek hızda ulaşabilirsiniz. İşletim sistemleri dahil pek çok uygulama düşük gecikmeli arama ve okuma zamanları sayesinde geleneksel disklerden çok daha hızlı açılır ve yükleme zamanları önemli ölçüde kısalır. Ortalama erişim süresi mekanik plakalı disklerde 12-14ms arasında iken bu süre SSD'de 0.1ms'nin bile altındadır.
* Veriler Ömür Boyu Saklanabilir: SSD'lerin tahmini kullanım ömrü 2 milyon saattir. Bu tam 230 yıla denk gelmektedir. Geleneksel sabit diskler en fazla 10 yıla kadar dayanabilirken, SSD'ler sayesinde verilerinizi ömür boyu saklayabilirsiniz.
* Yüksek Güvenilirlik: SSD diskler mekanik hiçbir parça içermediğinden sarsıntı ve çarpmalara karşı çok daha dayanıklıdır. Üstelik yüksek nem, ısı ve basınç gibi geleneksel sabit disklerin çalışmasını engelleyen pek çok durumda SSD diskler çalışmaya devam edebilir.1500G'lik şoka dayanım kapasitesi olan SSD ürünleri sağlam koruması sayesinde ısı ve nem gibi dış etkenlere karşı da yüksek ölçüde dayanıklıdır.
* Sessizlik, Hafiflik ve Düşük Güç Tüketimi: SSD diskler mekanik parça içermediğinden sıfır ses ile çalışırlar, ayrıca geleneksel disklerden daha hafiftirler ve daha düşük oranda güç harcarlar.
#Dezavantajları:
- Pahalılar.
- Normal harddisklere göre kapasiteleri az
----------------------------------------------------------------------
MLC ve SLC yonga tipi nedir? :
Single-level cell ya da kısa adı ile SLC flash bellek her bir hücrede 1 bit veri saklar. Multi-level cell ya da kısa adı ile MLC flash bellek her bir hücrede 3 ya da daha fazla bit veri saklar.
< Resime gitmek için tıklayın >
SLC tabancı ürünler daha kısıtlı depolama alanı sağlarken , yüksek performans sunar.
MLC tabanlı ürünlerin ise hacimleri SLC tabanlı ürünlere göre daha geniş fakat performans olarak daha düşüktür.
-----------------------------------------------------------------------
Önemli bir kuruluşun web sayfasından aynen aktarıyorum, makalenin 2009'un ikinci yarısında yazıldığını hatırlatarak...
SSD'lerle ilgilenen arkadaşlar için önemli olabilir.
SSD'lerde düzensiz performans sorunu nedir?
SSD'lerin uzun süreli kullanımda hızla yıprandığını ve gittikçe yavaşladığını görecek oluruz.
Flaş bellekler kullanımla birlikte yıprandıkça bazı hücreler bozulmaya başlıyor. İster SLC olsun, ister MLC, hücrelerin ancak belirli bir silme ve yazma işlemi kaldıracak kadar ömrü oluyor . Hücrelerin bozulmadan önce kaç silme ve yazma işlemi kaldırabildikleri değişiyor .
Tüketicilere ulaşan SSD'lerde ortalama silme-yazma ömrü 10.000 işlem civarında. Eh SSD'lerin çok yüksek kapasiteli olmadığını ve bu yüzden dearşiv amaçlı alınmadığını, düşünürsek, sık sık yazma ve silme işlemi olacaktır. Bu da demektir ki bütün SSD kullanıcılarını derinden etkileyen bir sorunla karşı karşıyayız.
Çözüm ise yükü bütün diske dağıtan bir aşınma seviyeleme sistemi oluyor. Orijinal ismi: Wear Levelling Algorithms.
Yazılacak veriler, ne kadar dolu olursa olsunlar diskteki bütün hücrelere dağıtılıyor. Böylece belli hücrelerin erken yıpranıp bozulmasının önüne geçilmiş oluyor. Bir SSD'nin ömrü bu teknik sayesinde büyük miktarda uzatılabiliyor. Hücre doluluğunu ise birazdan anlatacağız.
Yükü dağıtan bu sistem olmasa, yoğun kullanılan bir SSD'nin ömrü 6 ay kadar kısa olabilir. Bu sistemle ise diskin ömrü 5 ila 10 yıla kadar uzuyor. Bu kazancın bedeli de veri sabit disk geneline dağıtıldığı için performans düşüşü oluyor. Anlayacağınız disk fragmantasyonu, farklı sebeplerden de olsa ne yazık ki SSD'leri de etkileyen bir sorun. Özellikle Intel'in X25-M modeli bundan oldukça kötü etkilenenler arasında yer alıyor.
< Resime gitmek için tıklayın >
SSD performansını olumsuz etkileyen bir diğer etken ise flaş belleğin kendi iç yapısı ve düzeninden kaynaklanıyor. Her flaş bellek çipi bloklara bölünmüş durumda. Her blok da sayfalara ayrılıyor. Özellikler değişiklik gösterse de tipik bir örnekte her sayfada 4kb bellek ve bir blokta 128 sayfa yer alıyor. 512Kb kapasiteye sahip bir blok içerisine veri yazılırken blok her zaman tamamen dolmuyor.
Disk nispeten boşsa kullanılmayan bloklar doldurulabilir ve performansta fark yaşanmaz. Ancak disk dolmaya başladıkça daha çok veri bu yarı dolu bloklara yazılmaya başlanır. Bu gerçekleştiğinde bütün blok ön belleğe atılır, blok silinir ve eski veriyle yeni veri birleştirilerek yeniden bu boş yere yazılır. Bu işlem de boş bir yere yazmaktan çok daha uzun zaman alır.
Kusurlu aşınma eşitleme algoritmalarıyla bu tam blok yazma zorunluluğu birleştiği zaman, performans oldukça kötü etkilenebilir.
Yine Intel'in X25-M'sini örnek vermek gerekirse, testler birkaç aylık kullanım sonunda yazma performansının 80Mbps'den 30Mbps'ye düştüğünü gösteriyor. Okuma hızındaki düşüş de korkunç, 250Mbps'den 60Mbps'ye!
Gittikçe daha fazla takılan ve yazılım kurulumunda kullanıcıya kabuslar yaşatmaya başlayan SSD'lerin bu kötü özellikleri, ne yazık ki henüz sıradan kullanıcılar tarafından pek bilinmiyor. Ve ne yazık ki en sağlam testlerde bile ortaya çıkmıyor. Ancak ve ancak aylar süren pratik kullanım bu sorunları ortaya seriyor.
Bu sorunların çaresi yok mu?
Bu sorunların kaynağı flaş belleklerin yapısından kaynaklandığı için tamamen çözülmesi çok zor. Ancak şu da bir gerçek ki, aşınma eşitleyici algoritmalar ve hafıza yönetimi de en az donanım kadar önemli parçalar. SSD üreten firmalar sorunların farkında oldukları için bunlara çözüm üzerinde çalışıyorlar ve güncel firmware belki de hiçbir donanımda SSD'lerde olduğu kadar önemli olmamıştır. Üretilmesi çok zor olan SSD kontrol çipinin üreticileri yeni firmware'ler geliştirerek SSD'lerdeki yavaşlamaların önüne geçmeye çalışıyor.
Okuma hızlarında yaşanan düşüşler firmware ile çözülebiliyor.
< Resime gitmek için tıklayın >
----------------------------------------------------------------------
Aynı şekilde yazma hızlarıda firmware güncellemesi ile eski haline dönmüş.
< Resime gitmek için tıklayın >
Kaynak Chip
Kaynak Bit-Tech
----------------------------------------------------------------------
TRIM Desteği Nedir?
Windows 7'den önceki işletim sistemlerinde SSD ve sabit diskler üzerindeki dosyayı sadece sanal olarak silebilirsiniz. Gerçekte ise üzerine başka bir veri yazılıncaya kadar o dosyanın veri blokları diskte sürekli kalır. Geleneksel sabit disklerde silinmiş gibi görünen blokların üzerine rahatlıkla tekrardan veri yazılabilirken, SSD'lerde tekrar veri yazılabilmesi için 4KB'lık hücre bloklarının mutlaka boş olması gerekir. TRIM desteği olmadan yeniden yazma işlemi için öncelikle hücre bloklarındaki veriler okunmalı, sonra silinmeli ve en sonunda ise boşalmış olan hücrelere veri depolanmalıdır. Windows 7 ile beraber gelen TRIM komutu sayesinde diskteki dosyalar flaş yonga hücrelerinden tam anlamıyla silinir ve diskiniz bu işlemlerle uğraşarak zaman kaybetmez
-----------------------------------------------------------------------
Yazıya İlk Başladığımda araştırma yaptığım alan daha kısıtlıydı ve Intel'in X25-M modeli gercekten kötülenen SSD'ler arasında gösteriliyordu. Fakat daha detaylı araştırıp incelediğimde bu ürünün aslında küçük boyutlu dosyalarda rastgele erişim değerlerinde gerçekten en iyisi olduğunu gördüm. Üstteki alıntı makalede ürün biraz kötülenmiş ama firmware güncellemesi ile işler yoluna girmiş. Bu önemli noktayı belirtmek isterim. Ayrıca bilgilerin ilerleyen sayfalarda güncellendiğini hatırlatmak isterim. Sayfanın bi kısmını okuyup bırakırsanız yanlış bilgi edinmiş olursunuz
-----------------------------------------------------------------------
SSD’ye terfi etmek için 10 neden!
SSD’nin mekanik sabit diskler karşısındaki üstünlüklerini duyduktan sonra terfi için kolları sıvayabilirsiniz.
GEÇTİĞİMİZ birkaç yıla bakıldığında SSD (Solid State Disk) teknolojisi vitrinleri süslemenin ötesine pek geçemedi. Fakat 2008’le birlikte fiyatlar biraz olsun “alınabilir” seviyelere inmeye başladı. Elbette depolama kapasitesi açısından sabit disklerin halen belirgin bir üstünlüğü var; ancak SSD’ler de söz konusu fiyat karşılığında oldukça çarpıcı özellikler sunuyorlar. Önümüzdeki yıllarda fiyatların daha da düşeceğini ve birçok kullanıcının SSD’ye terfi edeceğini umuyoruz. Hatta geçtiğimiz yıl birkaç üretici, dizüstü bilgisayarlarında SSD alternatifini de seçenekler arasına dahil etmişti. Şimdi SSD teknolojisinin avantajlarına bir bakalım..
1. Sabit diskler mekanik bileşenler içerir. SSD’ler ise hareket eden bir parça içermez. Mobil cihazlarda kullanılabilmek adına sabit disklerde boyutlar 3.5 inçten 2.5 ince, hatta 1.8 ince kadar indirilebilir. Müzik çalarlardaysa 1 inç boyuta ulaşmış sabit disklerle karşılaşabilmek mümkündür. Sabit disklerde boyut azaldıkça hassaslık artar. SSD’lerde ise boyutla hassasiyet arasında bir orantı yoktur; SSD’ler her koşulda daha sağlamdır.
2. Sabit diskler dikey kayıt teknolojisinin günden güne geliştirilmesiyle sürekli olarak daha yüksek kapasitelerle kullanıcıların karşısına geliyor. Günümüzde SSD’lerin aynı hacimdeki sabit disklere göre bariz bir kapasite avantajı var. Yeni dedikodulara göre farkın önümüzdeki günlerde yine SSD lehine olması bekleniyor.
3. Sabit disklerin mekanik bileşenlere sahip olduğundan daha önce de bahsetmiştik. Modeline göre 4200, 5400 ya da 7200 devirle dönen disklerin 10.000 ve 15.000 devirli uç modelleri de var. Dönüş hızı ve plaka sayısının fazlalığına göre sıcaklık yer yer 60 dereceye kadar ulaşabiliyor. SSD’lerse düşük gerilim ihtiyaçları ve mekanik aksam içermemeleri nedeniyle neredeyse hiç ısınmazlar.
4. Masaüstü bilgisayarlarda tercih edilen 3.5 inçlik sabit diskler bugün 700 gram ağırlığa ulaşabilmekte. Dizüstü bilgisayarlarda tercih edilen 2.5 inç yapısındaki disklerse 100 ile 120 gram arasında değişen ağırlıklara sahipler. Aynı boyutlardaki bir SSD, benzer kapasiteler sunmasına karşın neredeyse üçte bir ağırlığa sahiptir.
5. Dizüstü bilgisayar sabit diskleri uyuma sırasında oldukça düşük enerji tüketirler. Söz konusu değerler bir SSD’nin tam verimle kullanılırken ihtiyaç duyduğu enerjiyle birbirine yakındır. Dizüstü bilgisayar diskleri özellikle okuma/yazma ve rastgele arama yaparken ciddi anlamda enerji tüketir. Dolayısıyla dizüstü bilgisayarlarda SSD tercih etmek batarya ile çalışma süresini de olumlu etkiler.
6. Sabit disklerin motorları diske enerji gelmesiyle birlikte gürültü üretmeye başlar. Tabii gürültünün asıl kaynağı sadece motor değildir. Okuma ve yazma işlemleri sırasında kafa disk yüzeyi üzerinde hareket eder ve çeşitli temaslarda bulunur. Halk arasında “tıkır tıkır” olarak adlandırılan mekanik sabit disk seslerine SSD’lerde rastlanmaz.
7. SSD’ler sabit disklere oranla kat kat daha performanslıdır. Günümüzde standart bir masaüstü bilgisayar diski saniyede 90 MB, dizüstü bilgisayar diski ise 50 MB okuma seviyesine ulaşabilmektedir. Standart bir SSD’de ise okuma hızı saniyede 200 MB seviyesindedir. (Sandforce kontrolcülü SSD'lerde ise bu değer 285mb!) Söz konusu değere masaüstü bilgisayar disklerinden 3 tanesinin RAID 0 performansıyla anca ulaşılabilir.
8. Üretici firmalar sabit disklerine genelde 2 ile 5 yıl arasında değişen garanti sağlarlar. Bazı SSD’lerde bu süre “ömür boyu”dur. Nedeniyse firmaların SSD teknolojisine olan güveninden kaynaklanıyor. Sisteminizde elektriksel bir aksaklık olmadığı sürece SSD’lerin bozulması mümkün değildir. Sabit disklerse elektriğe ve çalışırken sarsılmaya karşı oldukça hassaslardır.
9. Dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarda IDE arabirimi artık çağdışı kaldı. Her iki platform için de sabit diskler artık SATA olarak üretiliyor. Yine de IDE olarak tek tük bazı alternatiflerle karşılaşabilmek mümkün. SSD’lerde tüm modellerde –özel olan birkaç alternatif dışında- bağlantı seçeneği SATA. Kimi modellerde SATA’nın yanı sıra USB 2.0 bağlantısını görebilmek de mümkün oluyor.
10. Boyutlarında istenildiği gibi oynanma yapılabilen SSD’ler dizüstü bilgisayarlarda yer alan Express Card gibi arabirimlere ya da masaüstü bilgisayar anakartlarındaki PCI Express yuvalarına uygun tipte üretilebiliyorlar. SSD teknolojinin tek dezavantajı biraz yüksek olan fiyatı. İçerisinde bulunduğumuz yıl fiyatların çok daha makul seviyeye geleceğini umuyoruz.
-----------------------------------------------------------------------
Kaynak: PCNet
DH forumlarında vakit geçirmekten keyif alıyor gibisin ancak giriş yapmadığını görüyoruz.
Üye Ol Şimdi DeğilÜye olduğunda özel mesaj gönderebilir, beğendiğin konuları favorilerine ekleyip takibe alabilir ve daha önce gezdiğin konulara hızlıca erişebilirsin.
< Bu mesaj bir yönetici tarafından değiştirilmiştir >