Ni-MH/NiCD gibi Li-ON piller patlama riskine karşı seri olarak şarj edilemezler. Hangi pilin ne kadar şarj alacağı bilinemediğinden orantılı/balanslı şarj edilmeleri gerekir. |
Ni-MH/NiCD gibi Li-ON piller patlama riskine karşı seri olarak şarj edilemezler. Hangi pilin ne kadar şarj alacağı bilinemediğinden orantılı/balanslı şarj edilmeleri gerekir. < Resime gitmek için tıklayın > Şarj için BMS (balanslı şarj) devreler kullanmak gerekir. Seri bağlantılı tüm piller güvenli olarak, eşit şekilde şarj edilirler. Tüm hücreler için 1A şarj yeterlidir. Aşırı akım aşırı şarj pillerde ısınmaya eden olur. Aşırı ısınma ve aşırı şarj basıncı artıracağından patlama ve yangın riski oluşturur. CEp telefonu tamircilerinin ellerinde patlayan yangın çıkartan pillerin videolarını izlemişsinizdir. Bataryanın kendi şarj adaptörünü ölçün 18-19V DC aralığındaysa 4 BMS devrenin şarjında kullanabilirsiniz. limitten bir kaç volt yüksekse de 3A lik bir diyot takıp yine kullanabilirsiniz. Kolay gelsin... |
Merhaba, Muhsin Kamer zaten gerekli olanı açıklamış. Ben de naçizane şunu hatırlatayım; lityum pil veya akünün akımını ölçmek için ampermetreyi paralel olarak bağlamak kısa devreye sebep olduğundan doğru bir yöntem değildir. Rakamsal olarak bazı fikirler verse de prob kalitesizse eritip yakabilir. Biraz fazla tutarsanız pilin aşırı ısınmasına sebep olabilir. Bu arada şarjlı matkap için 2017 yılında yaptığım ve halen sorunsuz kullandığım uygulamamı ekleyeyim belki fikir verir. Kolay gelsin. https://forum.donanimhaber.com/sarjli-matkaba-lityum-batarya-18650-montaji--125044507-1 |
|
Dediğiniz gibi hafif işlerde kullanabilirsiniz. Sorunuza gelince bu aslında çok karıştırılan ve karmaşık bir mesele, bms yazısını uzun zamandır bekletiyorum ancak size şöyle cevap vereyim; Bms'le alakalı şöyle bir yanlış anlaşılma var, 40 amper bms'im varsa bu bms 40 amperden fazla geçmesine izin vermez ve pilimi korur. 40 amper dediğimiz bms 41 amperde de çalışır, 45 amperde de çalışır hatta 55 amperde de çalışır. Ancak kısa devre olduğunu anlayacağı kadar yüksek bir akım geçerse o zaman bms kapatma yapar. bu da çok yüksek bir değer olur. Peki o zaman 40 amper bms ne demek? Bu bms'e neden 40 amper bms denilmiş? Buradaki 40 değerini şöyle düşünebiliriz, bms diyor ki "ben maksimum 40 amperde güzel güzel çalışırım, bundan fazlasını çekmeye çalışma". Elimizdeki ucuz bms'lerin tamamı bu şekilde çalışmaktadır. Tabii yüzlerce euro'luk ürünlerde akımı istediğimiz gibi ayarlayabilir, 40.1 olunca kapat diyebiliriz ancak bu bms'lerde böyle bir koruma ne yazık ki yok. Bms'lerde voltaj koruması var, siz zaten bir pilden çok yüksek akım çekerseniz o pilin voltajı düşer ve bms böylece kapatma yapar. Patlama yanma olacağını düşünmüyorum. he şuna gelelim, bu bms gerçekten 40 amperde kapatma yapsaydı dediğiniz gibi yine sizin işiniz için uygun olmayacaktı çünkü sizin piliniz için 10-20 amperden sonrası sıkıntılı. Bms nasıl seçilir? Dediğim gibi çalışma akımınızı belirleyeceksiniz, sisteminiz nominal 15 amper ile mi çalışıyor, o zaman 15 amperde bozulmayacak bir bms alacaksınız, yani 15-20 amper verdiğimiz örnek için uygundur. Tekrarlamak istiyorum, bir bms'te 20 amper yazıyorsa o bms 20 amperden fazla akım geçince hemen kapatma yapmaz, 25-30 amperde de çalışmaya devam edebilir; bir bms'te 40 amper yazıyorsa o bms 40 amperden fazla akım geçince hemen kapatma yapmaz, 45-50 amperde de çalışmaya devam edebilir. örnek olarak bir datasheet koyuyorum; bms 50 amperlik ama ancak 100 amperde kapatma yapıyor. Datasheete bakmayan hiç kimse bunu bilemez. < Resime gitmek için tıklayın > https://www.litechpower.com/product-detail/HCX-D707LI03S50A_03.html uzun olduysa kusura bakmayın |
Kablo kalınlığı konusunda bir şey söylemek istemiyorum. Bu alana pek hakim olmadığımdan yanlış bilgi verme ihtimalim yüksek. Pili şarj etme konusunda aynen dediğiniz gibi olacak. Micro usb girişli düşürücü modül çıkışına BMS bağlanacak ve şarj işlemi bu şekilde çözülecek. Zaten matkap çalışmak için ihtiyaç duyduğu enerjiyi doğrudan BMS kartı üzerinden çekecek. Bu micro usb girişli şarj modüllerinin 1s BMS özellikli olanları da var fakat çıkış akımı olarak 1A verebiliyorlar. Bu yüzden işinizi görmez. Ben bu tip bir kartı el feneri yaparken kullanmıştım. |
Konuda açıkça belirttiğin gibi pillerin verebildiği akım çok önemli. Matkap da kullanacağın için zorlamalarda yüksek amper verebilmeli. Ancak madem elindeki imkanlarla yapmak istiyorsun, 20 amper bms devresi buna yetmez. Matkap ilk kalkışta anlık 30A civari amper çekebileceği için bms akımı hemen kesebilir. Mümkün olduğunca yüksek amperli ve balanslı şarj devresine alman gerekir. Paralel bağlayacağın pillerin iç direçleri birbirlerine çok yakın olmalıdır bu sayede şarj dolumları daha iyi olacaktır. Hücreler arası bağlantılar dediğin gibi bir pili 4.2 ikinciyle seri olarak 8,4 diğer pille 12,6 gibi her hücreyi ayrı ayrı ama toplamda balanslı olarak şarj ve deşarj eder. Bazı üreticiler pili 3,6v olarak baz alıp bu hesabı yapar. Sonuçta elde edeceğin 16,8v bms devresi direkt 16,8 ile şarj edilmez. 12v elde edilen bir bms 12.6 ile şarj edilir. 16,8 de 18 volt civarı şarj etmen gerekir. Volt'u ne kadar çıkarırsan amper de yükselecektir. Orjinal nd-cd şarj aletini voltajına bakarak kullanabilirsin. Yalnız Bms'nin şarj ve deşarj noktaları aynı olduğu için bms den nd-cd şarj aletine akım gidicektir. Buna engellemek için şarj aletine diyot koyman gerekir. |
Pillerin iç dirençlerini bunun için üretin cihazla ölçebilirsin hocam. Multimetre ile denemeyin. Direnç kademesinde korumalı değilse voltaj geldiğinde bozulur. Örnek iki resim ekleyim. Sanyo Kırmızı piller 2 volta düşüp deforme olarak kurtardığım piller. Kapasite kaybına düşmüşler. Bu pilleri takip ediyorum durduğu yerde tekrar 2v lara düşerse çöp malesef. < Resime gitmek için tıklayın > Mor panasonic piller gayet sağıklı. < Resime gitmek için tıklayın > Bms şarj için hesap yapmaya gerek yok hocam zaten üreticiler şarj için istenen voltajı belirtiyor. Specifications: Continuous discharge current (upper limit): 40A Continuous charging current (upper limit): 20A Maximum output power / charging power: 135W Charging Voltage: 16.8V - 18.1V Short circuit protection: Yes, delayed self recovery Working Temperature: -40~+50℃ Storage Condition: -40~ +80℃ Dimension: 42mm x 55mm x 3.4mm Weight: 9,2 gr |
Arkadaşlar, uyarılarınız için teşekkür ederim ancak bahsettiğiniz deşarj esnasında güvenlik mevzusunu haricen bağlanan bms kartlar sadece kısa devre koruma mantığıyla yapıyor. Daha fazlasını beklemeyin. Yani ne pil sıcaklığını ölçüyor ne de pilin C katsayısını umursuyor. Yani demem o ki; burada benim de sizin de yapmaya çalıştığımız tüm projeler kısmen tehlike arz ediyor. Lityum ile çalışılacaksa ve güvenlikten bahsedilecekse öncelikle pilin projede istenen akımı sağlayabililecek C katsayısına sahip olması, ardından şarj ve deşarj esnasında sıcaklığın kontrol altına alınması gerekir. O sebeple bu bms kartları pek gözünüzde büyütmeyin. Konum 2017 yılına ait, o dönem bms kartı bulmakta bile çok zorlanmıştım, tabiki konu üzerine sürekli bir şeyler eklene eklene ve eleştirilerek belli bir tecrübe birikimi ihtiva eder hale geldi sadece benim yaptıklarım degil konuya verilen cevaplar da okunmalı ki eksikler görülsün. Zaten fikir edinilmesi için buraya ekledim, aynısını yapın demiyorum. Bu işler ile bağı olmayanlar, temel bilgisi olmayanlar zaten lityum işine hiç bulaşmasın derim. |
Ben de salgın dönemi sırasında yaptığım dönüşümdeki tecrübelerimi aktarayım o zaman. Elimde orjinal Black&Decker 14.4V bir şarjlı vidalama vardı ve kendi orjinal bataryaları ölmüştü. Yeni batarya maliyeti yeni alet fiyatına geliyordu ve sağlam olan aleti çöpe atmaya kıyamadım. Öncelikle elimde sağlıklı 18650 pil olmadığı için pil arayarak işe başladım. Elimdeki bataryalardan birini dağıtıp içine kaç tane pil sığdırabileceğime baktığımda zaten 4 taneden fazla sığdıramadığımı gördüm. Bu nedenle kapasite değerinden yola çıkarak Sony VTC6'da karar kıldım. Ayrıca anlık 30A verebilmesi de iyi olacaktı. Pilleri 0 olarak satın aldığımdan uçlarına lehim yapabilmek için parça puntalattım. Böylece lehim yaparken pilin ısınmasının önüne geçmiş oldum. Pilleri ikili pil yuvalarına koyup sonra lehim işlerine geçtim. Yuvaların tek amacı olurda yere düşürürsen darbeye karşı bir nebze koruma sağlasın diye. Piller ile BMS arasındaki kablolamayı 1 veya 1.5'luk kablo ile yaptım. BMS devrelerinin değişik güç ve tiplerde olanları mevcut. BMS seçimi konusunda 4S 40A olan versiyonda karar kıldım çünkü hepsinin açıklamasında vaad ettikleri değeri verebilmeleri için soğutucuya bağlanmaları gerektiği yazıyor. Hem kutuda soğutucu için yer olmaması, hem de kutu içindeki sıcaklığı düşük tutsun diye bunu seçtim. Bu BMS'in de standart, balanced ve enhanced olarak 3 versiyonu var. Dengeli şarj yeteneği Balanced versiyonda olduğundan balanced versiyonunu aldım. Artık sıra şaj adaptörüne gelmişti. Orjinal bataryalar 1200mAh kapasitede idi. Orjinal adaptör de 17.4V 200mA idi. Gerilim değeri kurtarıyordu ama 200mA ile ancak 1 günde şarj olurdu. Evde eski laptop adaptörleri vardı ama hiçbiri cihazın kendi taşıma çantasına sığmadı. Ben de biraz araştırdıktan sonra 4S batarya şarjı için üretilmiş 1A çıkışlı bir adaptör buldum. Üstündeli LED ile de şarjın devam edip etmediğini gösteriyordu. Ebat olarak da uygundu. Onu da sisteme entegre ettim. Benim vidalamada batarya durumunu göstergesi motorun olduğu tarafta. Düzgün çalışığp çalışmayacağından emin olamadığım için batarya kutusuna bataryanın durumunu gösteren bir devre koymayı düşündüm. Ama gerek kalmadı. Şimdilik sıkıntısınz kullanıyorum. Batarya boşalmaya başladığında BMS devreyi kestiğinden şarj zamanını anlıyorum. Yaklaşık 3 saatte de şarj oluyor. 2A ile şarj eden adaptörler de mevcut ama Türkiye'de bulamadım. Yoksa 2A'lik olan adaptörü bağlardım. |
Piller gerekli akımı karşılayamadıgindan voltaj çöküyor. Ondan Bms korumaya geçiyordur. Kısa devre akımı, verebildigi anlik akimi göstermez. Kademeli olarak yükü arttırıp pillerin voltajının çökmeye başladığı andan önceki cekilen yuksek akim bir fikir verebilir. Laptop cikmasiysa 4-6 A aralığındadır anlik verebileceği akim. |
Hocam aynı şeyi zamanında denemiş biri olarak size nacizane tavsiyelerim olacak. Eğer elinizdeki piller laptop bataryası gibi bir üründen elde edildiyse yani sony vtc6 gibi akım verme kapasitesi yüksek piller değilse BMS ile 1 pil kullanarak cihazınızı çalıştırmak istediğinizde pil bu akımı veremediğinden voltajı çökecek. Bunun sonucunda BMS pili korumaya alacak ve cihazınız çalışmayacak. Üstelik bu dediğim olay öyle hızlı gerçekleşecek ki motor hiç dönmeyecek bile. Siz de nerede yanlış yaptığınızı düşünüp duracaksınız :) Öncelikle cihaz içinde yer varsa 1 değil 2 pil kullanın. Pilleri paralel bağlayarak çekebileceğiniz akım kapasitesini yükseltmiş olacaksınız. Böylece sorun yaşama ihtimaliniz düşecek. Cihaz içinde yer yoksa yüksek akım verme kapasitesine sahip bir pil elde edin. BMS tercih ederken 5A değil yine piyasada yaygın bulunan 15A modülü tercih edin. Şarjlı vidalama ürünleri içinde bulunan motorun, siz tetiğe bastığınız anda çektiği anlık akım yüksek olduğundan ideal değerde olduğunu sandığınız BMS devresi kendini korumaya alır. Bu nedenle motorun yüksüz veya yüklü halde çektiği akım değerine bakmak tek başına yeterli bilgiyi vermez. Pilinizi şarj etmek için seri bağlı her hücre başına 4.2 Volt gerilim sağlamanız gerek. 1S BMS kullanırken pilinizi şarj etmek için 4.2 V gerilim sağlayan bir adaptör kullanmanız gerekiyor. Ayrıca pilin ısınmaması ve ömrünün hızla düşmemesi için yüksek akım kullanmadan şarj etmek gerekiyor. 500mA -1000mA akım sağlayarak şarj etmek sağlıklı olacaltır. Cep telefonu adaptörünü kullanabilmek için dc-dc converter (buck converter) kullanabilirsiniz. Gerilimi düşürmek için üretilmiş bu modüllerden birini alarak üzerindeki trimpot yardımıyla çıkış gerilimini ayarlayabilirsiniz. Hatta micro usb girişli olarak üretilmiş uygun fiyatlı böyle bir modül var. Zaten çıkış gerilimi 4.2V olarak ayarlanmış. 1S şarj modülü diye aratırsanız çıkacaktır. |
Hocam attığınız linkteki görsele baktığımda o devrenin sadece pili şarj etmek için kullanılabileceğini görüyorum. Benim dediğim modülün pil için bağlantı noktaları olduğu gibi güç çıkışı için de bağlantı noktaları var. Hatta tip-c olanı da üretilmiş. Aşağıya linkleri bırakıyorum. https://urun.n11.com/arduino-urunleri-ve-setleri/tp4056-korumali-lityum-pil-sarj-devresi-micro-usb-batarya-P240743288 https://www.robotistan.com/tp4056-type-c-1s-37v-lipo-li-ion-pil-sarj-devresi
|
Merhabalar; Biraz gecikmeli bir cevap olacak ama umarım görürsünüz. 12.6 volt CC-CV özellikli şarj aleti ile şarj etmeniz gerekir. Şarj akımında kapasite önemlidir. 2 paralel piliniz toplam 5000 mAh ise sizin için 2500 mA şarj akımı idealdir. Daha az olursa sıkıntı olmaz, daha çok olursa pil ve bms özelliğine bakmak gerekir. Ama günümüzdeki piller için 10 amper her halükarda fazla olacaktır. Adaptörle şarj tavsiye edilmese de yapılabilir, 12 volt adaptör kullanırsanız 12 volta kadar şarj etmiş olursunuz. (Tavsiye edilmez, 3S 2A li-ion şarj aleti almanızı öneririm) |
Hobi için 6 adet Power Xtra PX18650-25P pil kullanacağım. Bu pilleri elimde sıradan 6lı pil yuvası içine koyup çalıştırırsam bms gereklimidir? (Şarj edeceğim zaman çıkarıp teker teker pilleri şarj edeceğim) |
BMS sadece şarj ederken değil deşarj ederken de koruma sağlar. Yüksek akım çekilmesini veya pillerin zarar göreceği voltaj seviyesine inmesini önler. O yüzden pillerin sağlığı açısından gerekli. |
Aynı motor bende de var. Pil grubu ile de kullanıyorum. BMS sadece OC (over current) için değil. OCVP (Over Charge Voltage Protection) Temp protection. OD (Over discharge) SCP(Short Circuit Protection) RPP (Reverse Polarity Protection) |
Merhaba arkadaşlar, Biraz izlediğim videoların etkisinde kalarak biraz da elimdekileri değerlendirme amacıyla 16850 piller ile matkabı hayata döndürmeye karar verdim. Bu projeyi yapmazsam piller bekleye bekleye çöp olacak. 10A kademeli multimetre ile yük bağalamadan kaç A akım çekebildiğime baktım. Elimde 6 adet kısa devre edildiğinde 13A verebilen ve 5 adet kısa devre edildiğinde 10A verebilen 16850 piller olduğunu öğrendim. Üzerinde marka model bilgisi yok. Dolayısıyla datasheet de yok. Anlık ve sürekli kaç A verebildikleri yani C değerleri hakkında elimde bir veri yok. Kapasiteleri 2200mAh fakat sağlıkları hakkında pek bilgim yok. Çok kötü durumda olmadıklarını biliyorum. En kötü ihtimal kapasitelerinin yarısını verebilecek haldeler. İlk iş BMS almak gerekiyor ve matkap 16.8V olduğundan 4S BMS iş görecektir diye düşünüyorum. Tabi 10A yetersiz olduğundan her seri pilin yanına bir de paralel olarak pil koymak gerekli toplamda 8 pilden oluşan bir 4S2P pil paketi yapılacak. Çıkış akımı 20A civarında olacağından en az 20A BMSye ihtiyaç var. Piyasada yaygın olarak satılan 4S 40A bir BMS modülü var. Onu alıp kullanabilirim sanırım. Matkabın ne derece kullanılabilir olduğunu proje sonunda görürüz artık. Belki de piller yeterli enerjiyi sağlayamayacak. Youtube'da bulunan videolada bakıp yapabilirim ama kurcaladıkca yeni şeyler öğrendim ve anlayamadığım-bilmediğim şeylerin cevaplarını daha da merak eder oldum. Şimdi aklıma takılan birkaç husus var. Mesela 4 tane 16850 pili seri bağladık ve hücreler arasından kablolar aldık. Bunu 4S BMS ye bağladık. Sonrasında BMS üzerinde bulunan - ve + 16.8V noklatarlından 16.8V gerilim ve mesela 1A akım vermek bu pilleri şarj etmek için yeterli mi? Yoksa her seri bağlı pilin ucundan çıkan kabloları alıp akıllı bir li-ion, li-po sarj aletine takarak mı şarj etmeliyiz? Bu akıllı şarj cihazları her bir hücreden çıkan kabloları ne için kullanıyor? Bu aletler neye yarıyor? BMS gibi hücre voltajına bakıp hücre 4.2V'u aşmasın diye şarj işlemini bitiriyorsa akıllı şarj cihazı kullanmaya gerek yok o zaman. Yine bazı hücreler az şarj olacak ve voltajları farklı farklı kalacak. Şarj işlemi için CC-CV metodunu boşverip (zaten atıl durumda piller kullanıyoruz) onun yerine pilleri 16.8V 1A ile şarj etmemizi sağlayacak bir voltaj ve akım ayarlamalı regülatör kartı kullanmayı düşünüyorum. Hatta daha da ucuza kaçıp Ni-Cad pillere sahip bu matkabın orjinal şarj aletini kullansak başımıza neler gelir acaba :) |
DH forumlarında vakit geçirmekten keyif alıyor gibisin ancak giriş yapmadığını görüyoruz.
Üye olduğunda özel mesaj gönderebilir, beğendiğin konuları favorilerine ekleyip takibe alabilir ve daha önce gezdiğin konulara hızlıca erişebilirsin.
Muhsin hocam yanıtınız için teşekkürler. Anlaşılan BMS devreleri pillerin dengeli olarak hem şarj hem de deşarj olmasını sağlıyor. Deşarj konusundan emindim ama şarj işlemi konusunda kafam biraz karışmıştı doğrusu. Diyot kullanma uyanıklığını bir yerde daha görmüştüm. 0.7V düşürmek için güzel bir yöntem. Zaten orjinal adaptörün sağladığı akım 500mA civarında ancak vardır. Akım sınırlaması yapmaya da, DC-DC converter kullanmaya da gerek kalmaz. Peki piyasada bulanan tüm pillerin şarj edilmesinde kullanılan akıllı şarj cihazlarına neden gerek var? İnsanlar li-ion veya Li-Po pil paketlerini şarj ederken bu cihazları kullanıyor. Mesela İmax B6 cihazını sıklıkla görüyorum. Li-po pil paketleri içinde BMS yok mu? Onca kabloyu bağlamak yerine kalın kabloyu bağlamak yetmiyor mu? Edit: Li-Po pil paketlerinin içinde BMS yokmuş. Şimdi anlaşıldı mevzu. < Resime gitmek için tıklayın > |
Yanıtınız için teşekkürler hocam. Attığınız link için teşekkürler. Gayet güzel bir proje yapmışsınız. Fakat BMS amperi düşük olduğundan deşarj konusunda size sıkıntı çıkarmış. Deşarj işlemi için BMSyi devre dışı bırakmış, enerjiyi doğrudan pillerden çekmeye başlamışsınız. Bunu yapmayın. Bu çok tehlikeli. En iyi ihtimalle ters giden bir durumda pil üzerindeki basınç ventilleri pili kullanılmaz hale getirir. Daha kötüsü pil patlayabilir. Güvenlik 1. öncelik olmalı. Cihazınızı korumasız çalıştırmayın. Kendinizi riske atmayın lütfen. Parekende olarak alınan pillerin datasheetleri oluyor ve istediğimiz bilgiye erişebiliyoruz. Mesela Sony VTC5 16850 3.7V 2600mAh pil 30A anlık akım verebiliyor. Kapasite hesabı için hazır devreler alabilir veya sabit bir yük ile pili 2.5V değerine ulaşıncaya kadar deşarj edip hesaplama yapabiliriz. Bu şekilde kabaca kapasiteyi bulabiliriz bunu biliyorum. Ancak pil tarafından anlık ve sürekli verilebilen akım değerini nasıl bulacağız? Prob ve kabloların eriyebileceğinin, pilin aşırı ısınıp patlayanileceğinin ve ampermetrenin sigortasının atabileceğinin farkındayım. Fakat eğer ampermetrenin problarını pile doğrudan değdirmezsek bir li-ion pilin anlık verebildiği akım değerini nasıl öğrenebiliriz ki? |
< Resime gitmek için tıklayın >
Şarj için BMS (balanslı şarj) devreler kullanmak gerekir. Seri bağlantılı tüm piller güvenli olarak, eşit şekilde şarj edilirler.
Tüm hücreler için 1A şarj yeterlidir. Aşırı akım aşırı şarj pillerde ısınmaya eden olur.
Aşırı ısınma ve aşırı şarj basıncı artıracağından patlama ve yangın riski oluşturur.
CEp telefonu tamircilerinin ellerinde patlayan yangın çıkartan pillerin videolarını izlemişsinizdir.
Bataryanın kendi şarj adaptörünü ölçün 18-19V DC aralığındaysa 4 BMS devrenin şarjında kullanabilirsiniz. limitten bir kaç volt yüksekse de 3A lik bir diyot takıp yine kullanabilirsiniz.
Kolay gelsin...
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi muhsin kamer -- 20 Eylül 2020; 14:52:25 >
Bu mesaja 1 cevap geldi. Cevapları Gizle