ABD'nin Tersine Dönen Emisyon Eğrisinde Trump ve Yapay Zekanın Payı Büyük

ABD'nin bu konuda geriye gitmesinde Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönmesinin payı büyük. Yeniden başkan olduktan sonra yeşil enerji teşviklerini kayda değer ölçüde azaltan Trump, bununla birlikte Biden döneminde uygulanan iklim düzenlemelerini de gevşetti. Ancak Trump'ın yeşil enerji konusundaki tutum ABD'nin tersine dönen emisyon eğrisinin tek sebebi değil. Buna paralel olarak yapay zeka alanında yaşanan patlamanın da bunda payı büyük. Yapay zeka altyapısının bel kemiğini oluşturan veri merkezlerinin giderek artan enerji ihtiyacı, ABD'de elektrik talebini kayda değer ölçüde arttırmış durumda. Bu da kömür sektörüne adeta yeniden hayat verdi. Tüm bunlar bir araya gelince, ABD'nin karbon emisyonları yıllar sonra yeniden yukarı tırmanmaya başladı.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verileri, Çin’in 2025’in ilk yarısında kömür tüketimini geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 2.6 oranında azalttığını ortaya koyuyor. Üstelik bu düşüş, ülkede elektrik talebinin yüzde 5 artmasına rağmen gerçekleşti. Normal şartlarda hidroelektrik üretimindeki düşüş kömüre yük bindirirdi; fakat bu kez boşluğu güneş ve rüzgar doldurdu. Çin sadece Mayıs ayında 92 GW’lık güneş kapasitesini devreye alarak toplam güneş kurulu gücünü 1 teravatın üzerine taşıdı. Karşılaştırma yapmak gerekirse, ABD’nin toplam güneş kapasitesi Haziran ayı itibarıyla 134 GW civarındaydı.

Ayrıca Bkz.Çin’in emisyon eğrisi tersine döndü: Dönüşüm sinyali mi, geçici bir durgunluk mu?

Çin'in enerji altyapısında yaşanan köklü değişim, karbon emisyonlarındaki düşüşün dönemlik değil, kalıcı olduğuna işaret ediyor. Elbette net bir yargıya varmak için bu düşüşün birkaç çeyrek daha üst üste tekrarlandığını görmek gerekiyor ama şu ana kadarki gidişat oldukça umu verici.

Avrupa ve Hindistan'ın da Emisyon Eğrileri Tersine Döndü

2025, sadece Çin ve ABD açısından değil, diğer küresel güçler açısından da trendin tersine döndüğü bir yıl oluyor. Son yıllarda yapılan tüm atılımlara rağmen Avrupa’nın emisyonları yılın ilk yarısında yüzde 4,6 artarken, Hindistan’ın emisyonları yüzde 2,2 oranında düştü. Hindistan’da rüzgar ve güneşin toplam elektrik üretimindeki payı yüzde 14’e ulaşarak bir yıl öncesine göre belirgin bir artış sağladı.

Tüm bunları bir araya topladığımızda küresel karbon salımları 2025’in ilk yarısında yüzde 0,7 oranında arttı. Avrupa ve ABD’deki yükseliş, Çin ve Hindistan’daki düşüşle bir nebze dengelendi dengelenmesine ama ortaya çıkan bu tuhaf tablo, iklim politikalarının yıllardır olmadığı kadar istikrarsız bir hâle geldiğini gösterdi. Bir dönem bu alana öncülük eden ABD ve Avrupa artık açıkça ayağını gazdan çekmiş durumda. Üstelik yapay zeka yarışında geri kalma gibi bir lüksleri olmadığı için, bir süre daha bu tutumlarını sürdürmek zorunda kalabilirler. Bu da iklim mücadelesinde dengelerin tamamen değişmek üzere olduğunun habercisi.