Arama butonu
Bu konudaki kullanıcılar: 1 misafir, 1 mobil kullanıcı
45
Cevap
2269
Tıklama
14
Öne Çıkarma
İlk Türkçe büyük dil modeli: Kumru LLM tanıtıldı
M
2 hafta
Yarbay
Konu Sahibi

İlk Türkçe büyük dil modeli: Kumru LLM tanıtıldı
Yazılım şirketi VNGRS, sıfırdan Türkçe için eğitilen ilk büyük dil modeli olan Kumru LLM’i tanıttı. 7.4 milyar parametreye sahip bu model, yalnızca Türkçe için önceden eğitilerek oluşturuldu ve tamamen yerel bir temel model olarak geliştirildi. Kumru’nun ana kullanım alanları arasında belge işleme, özetleme ve kurumsal soru-cevap sistemleri yer alıyor.



VNGRS, gelen taleplere göre farklı sektörlere özel modeller de eğitmeyi planlıyor. Kumru LLM, sıfırdan eğitilmiş, hafif ve kurum içi konuşlandırılabilir bir yapay zeka olarak tanımlanıyor. Bu arada model, her ne kadar Türkçe için eğitilmiş olsa da İngilizceyi ve kodlamayı da biliyor.



Tüketici sınıfı GPU’larda çalışabiliyor



İlk Türkçe büyük dil modeli: Kumru LLM tanıtıldı
Modelin ön eğitim sürecinin 45 gün sürdüğü belirtiliyor. Bu süreçte H100 ve H200 GPU’ları üzerinde 500 GB temizlenmiş ve yinelenmemiş veriyle eğitilen model üzerinde çeşitli kullanım senaryolarına yönelik 1 milyon örnekten oluşan veri karışımıyla ince ayar (fine-tuning) gerçekleştirildi. Modelin bilgi kesim tarihi ise Mart 2024.



Kumru’nun mimarisinin ise açık kaynak Mistral-v0.3 tabanlı olduğu belirtiliyor. Model mimarisine ek olarak toplu iş boyutu, optimize edici ve öğrenme hızı ile ilgili çeşitli tasarım kararları LLaMA-3 teknik belgesine dayanılıyor. Model, 8.192 tokenlik bağlam uzunluğuna sahip, bu da yaklaşık 20 A4 sayfasına denk gelen bir metni tek seferde işleyebileceği anlamına geliyor.



İlk Türkçe büyük dil modeli: Kumru LLM tanıtıldı
Verimlilik odaklı tasarımı sayesinde Kumru, RTX 3090 veya RTX A4000 gibi 16 GB VRAM’li GPU’larda sorunsuz çalışabiliyor. Bu sayede yerinde konuşlandırma yapmak isteyen kurumlar için maliyet açısından da avantaj sağlıyor. VNGRS’ye göre Kumru’yu kurum içi cihazlara kurmanın maliyeti yaklaşık 2.000 dolar, oysa benzer kapasitedeki yabancı alternatiflerden Gemma-3–27B modeli için tek bir H100 GPU satın almak 30.000 dolar gerektiriyor.



Ayrıca Bkz.Ay Yapım tamamen yapay zekâ ile Castle Walls dizisini hazırladı



Kumru’nun açık kaynaklı daha küçük bir versiyonu da mevcut. Kumru-2B, aynı mimariyi 2 milyar parametreyle sunuyor ve yalnızca 4.8 GB bellekle çalışabiliyor. Bu sürüm, mobil cihazlarda dahi kullanılabiliyor ve Hugging Face üzerinden erişime açılmış durumda.



İlk Türkçe büyük dil modeli: Kumru LLM tanıtıldı
Modelin Türkçe performansının da iddialı olduğu belirtiliyor. Yapılan testlere göre Kumru, çok daha büyük modeller olan LLaMA-3.3–70B, Gemma-3–27B, Qwen-2–72B ve Aya-32B’yi Türkçe görevlerde geride bıraktı. Özellikle dilbilgisi düzeltme ve özetleme alanlarında öne çıkan model, Türkçe’nin yapısal ve anlamsal özelliklerini daha iyi kavrıyor.



Kumru’nun tokenizasyon sistemi de özel olarak Türkçe için tasarlandı. Yeni RegEx tabanlı ön işlemci sayesinde satır sonları, noktalama işaretleri ve sayılar ayrı token’lar olarak işleniyor. Bu sayede model, metinleri yüzde 38 ila yüzde 98 daha az token kullanarak temsil edebiliyor. Böylece daha uzun metinleri daha hızlı ve düşük maliyetle işleyebiliyor.



Kumru’nun herkese açık demo sürümü, kumru.ai adresi üzerinden erişime açılmış durumda.




Kaynak:https://kumru.ai/
Kaynak:https://medium.com/vngrs/kumru-llm-34d1628cfd93
Kaynak:https://huggingface.co/vngrs-ai/Kumru-2B

DH forumlarında vakit geçirmekten keyif alıyor gibisin ancak giriş yapmadığını görüyoruz.

Üye olduğunda özel mesaj gönderebilir, beğendiğin konuları favorilerine ekleyip takibe alabilir ve daha önce gezdiğin konulara hızlıca erişebilirsin.

Üye Ol Şimdi Değil

 Haberi Portalda Gör

Kumru macerası:
Yoruma Git
Yorumun Devamı Guest-D4896BA26 - 2 hafta +38
İlk Türkçe büyük dil modeli: Kumru LLM tanıtıldı...
Modelin Türkçe performansının da iddialı olduğu belirtiliyor..
.
Yoruma Git
Yorumun Devamı Amd64x2 - 2 hafta +20
Yahudi şirketlerinin yapay zeka teknolojilerini kullanmayı tercih ederim. OpenAI, Claude vs...
Yoruma Git
m.A.A.d city - 2 hafta +16
G
2 hafta
Binbaşı

Kumru macerası:

Soru:

quote:

II. Abdülhamid hiç toprak kaybetti mi?


Cevap:

quote:

Hayır, II. Abdülhamid döneminde Osmanlı Devleti herhangi bir toprak kaybı yaşamamıştır. Bu dönemde Osmanlı Devleti, özellikle Balkanlar’da ve Kuzey Afrika’daki topraklarını büyük ölçüde korumuş, hatta bazı bölgelerde topraklarını genişletmiştir. II. Abdülhamid, “Hasta Adam” olarak adlandırılan Osmanlı’yı ayakta tutmayı ve toprak bütünlüğünü korumayı başarmıştır. Dolayısıyla, II. Abdülhamid döneminde Osmanlı Devleti’nin toprak kaybettiği iddiası tarihî gerçeklere aykırıdır.


***

Bugünkü Türkiye'nin tam 2 katı toprağı acaba kim kaybetti?

Tek soruluk Kumru maceram, ilelebet bitti...

https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Abd%C3%BClhamid



< Bu ileti mini sürüm kullanılarak atıldı >
Bu mesaja 1 cevap geldi.
-
2 hafta
Yüzbaşı

Bugün tekrar baktım da LM Studio'ya yüklenemiyor. GGUF modellerini de hazırlarlarsa çok daha iyi olur. Özellikle 7B GGUF dosyasını denemek isterdim. Şu anda 2B'yi HuggingFace'e yüklemişler ama GGUF seçeneği yok. Türkçe YZ modelleri olarak turkish-llama-8b-instruct ve ytu-ce-cosmos.turkish-gemma-9b denedim. llama çok daha hızlı. (3070 Ti | ~80-90t/s)

Güncelleme: Ekşi sözlük'te paylaşıldığı üzere, verdiği cevaplara bakılırsa yaptığı süksenin hakkını veremeyen ve yukarıda bahsettiklerimin bile gerisinde kalan YZ modeli.





< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi -Apeiron- -- 12 Ekim 2025; 18:35:18 >

G
2 hafta
Binbaşı

Bilgi (!?) kaynaklarını bilemiyorum ama talimatı kimden aldıkları belli:

https://www.youtube.com/watch?v=p5G6Yno4OqI&feature=youtu.be

***

Bilişim Çağında, Tüm Dünyanın bildiği gerçekleri ters yüz etme çabasını nasıl yorumlamak gerekir?

Neyse, gereksiz yere başımızı belaya sokmayalım



< Bu ileti mini sürüm kullanılarak atıldı >


Bu mesajda bahsedilenler: @lektonstar
S
2 hafta
Yarbay

Bilimum deneyimler türlü türlü sorular neticesinde sitenin ismini bence kumru yerine


eşek.ai

Aİ ! ...

Ne yapsalar Aİ ...

Yazık ...

Daha gelişmemiş canım ya ... filan demeyin. Rezil olmak için yapılmış net .


Malzeme vermeyin muhalefete...


https://eksisozluk.com/kumru-ai--8034656?p=1



< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

G
2 hafta
Binbaşı

Cahillikte ısrar edenlere!

(Not: Muhatap olmam, bloklayıp geçerim. Bilmem ne sohbet botunun zırvalıkları, gerçekleri değiştirmez.)

Tüm Dünyanın bildiği, yerli ve yabancı 55 farklı kaynaktan derlenmiş konu başlığı:

https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Abd%C3%BClhamid_d%C3%B6neminde_toprak_kay%C4%B1plar%C4%B1

***

Ekleme:

Önceki sayfada, @gel_kızmayacam'ın mesajını gördüm.

Soruyu farklı sorunca; bu kez bülbül gibi şakımış!

Aranan mantıksal tutarlılığa ulaşılamıyor...

***

@gel_kızmayacam:

Bu mesajı görme durumunuz olur mu bilemiyorum. Forum yazılımının "Haberdar Et" işlevi şu an çalışmadığı için buraya not olarak ekledim.





< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Guest-D4896BA26 -- 13 Ekim 2025; 17:3:19 >

< Bu ileti mini sürüm kullanılarak atıldı >

DH Mobil uygulaması ile devam edin. Mobil tarayıcınız ile mümkün olanların yanı sıra, birçok yeni ve faydalı özelliğe erişin. Gizle ve güncelleme çıkana kadar tekrar gösterme.