yaşadığım kimi depremlerde bina alttan bir darbe yemişçesine titreşmekteydi. kimilerinde ise sağa ve sola salınım yapmaktaydı. diğer cisimlerde olduğu gibi ivmenin yönü binaya etki eden kuvvetin yönüyle mi doğru orantılı acaba? fayların harekete geçme biçimi mi belirliyor bunu yoksa tamamen binayla ve zeminle ilgili bir durum mu? |
Deprem uzmanı değilim fakat şu kadarını söyliyeyim; Her depremin oluşma şekli aynı değildir. Çoğu deprem tektoniktir. Yani yer kabuğunun hareketinden kaynaklanır. Su nasıl akıp yolunu buluyorsa aynı şekilde yer kabuğuda hareket etmekte fakat bu çok çok yavaş bir süreçte gerçekleşmekte. Levhaların iç içe geçmesi, çakışması şeklinde sonuçlar doğruabiliyor bu. Enerji çok fazla biriktiğinde bu şekilde anlık kırılmalar olabiliyor. Bu yüzden depremlerin azar azar fakat sürekli olması bizim için en iyisi. Bir diğer deprem çeşidi de çökme sonucu oluşan depremlerdir. Yer altındaki boşlukların, büyük mağraların, yada seyrek bir kayaç tabakasının çökmesi sonucu oluşabiliyor. Bu depremlerin etkisi diğerine göre çok daha az hissedilir genelde. En son birde volkanik depremler vardı. O pek önemli değil, bizimle ilgili değil. |
ecnebicesi "peak ground acceleration" diye geçiyor wiki de güzel ve geniş bir açıklaması var ama wikinin türkçe sayfası yok. http://en.wikipedia.org/wiki/Peak_ground_acceleration Depremin yüzeye yakınlığı, oluş mekanizması, zeminin sağlamlığı giib kriterler devreye giriyor. Birde depremin şiddetinden bahsediliyor. 10 şiddetindeydi diye, burada çoğunluk richter ölçeğine göre 10 şiddetinde olup birilerinin bunu örtbas ettiğini söylüyor. Oysa mercelli ölçeği diye bir ölçek var. Bu ölçek depremin richter birimindeki değerinden bağımsız bir şekilde tamamen binalardaki (ve arazideki) etkiye göre söyleniyor. http://en.wikipedia.org/wiki/Mercalli_intensity_scale (tr:Mercelli şiddet ölçeği) Ayrıca ilk makalede yer alan "Correlation with the Mercalli scale" isimli başlığa da bakmanızı tavsiye ederim. |
belirtmek isterim. herkes "tokyo 9'luk depremde bile nasıl sağlam kaldı" derken, bilmiyorlar ki o depremin tokyo'daki ivmesi 5.6'lık depremin van'daki ivmesinden daha azdı ![]() |
İvme ile deprem şiddeti arasında ters orantı var diyebilir miyiz ? |
kesinlikle diyemeyiz. tam olarak doğru orantılı olmasa da, doğru orantılı diyebiliriz. depremin, bir merkezde yaratacağı ivmeyi etkileyecek başka etmenler de vardır. merkeze uzaklık, fay tipi, zemin tipi çok önemlidir. |
İlginç bir bilgiymiş acaba neden haberlerde sadece depremin büyüklüğünü gözümüze sokarlar merak ettim ![]() |
haberler, deprem büyüklüğü ile şiddet arasındaki farkı ayırt edebiliyor mu? onu dahi yapamıyorlar ki. |
7,6'lık deprem yerin 20km altında ve geniş bir alana etki etti. 5,6'lık deprem ise yerin 5km altanda daha dar bir alanı etkiledi. Şuradaki rihter oranlarını inceleyin:http://tr.wikipedia.org/wiki/Richter_%C3%B6l%C3%A7e%C4%9Fi 5,9 ile 6,9 arasında çok büyük fark var. Benim anladığım kadarı ile 5,6 ilk depreme göre yüzeye daha yakındı ve bütün gücünü bir anda daha dar bir alana sıkıştırdığı için aletsel olarak küçük etki olarak daha yıkıcı bir deprem yarattı. Ekleme: Bağlantı vermeyi unutmuşum. |
daha ziyade 7.2'lik deprem, fayın kuzeyinde daha etkili oldu. |
Çünkü esas olan depremin büyüklüğüdür. Depremin şiddeti, zeminin yapısına, kaya birimlerine, zemin suyuna, stratigrafik dizilime, yani kısaca deprem dalgalarının yol aldığı ortamın yoğunluk değişimine göre farklılık gösterir. Bu sebeple deprem odak noktasına x km uzaklıktaki çember bir hat üzerinde, depremin şiddeti farklılık gösterir / gösterebilir. Bu sebeple deprem şiddetini, depremin insanlar ve yapılar üzerindeki etkisi olarak da tanımlayabiliriz. |
deprem büyüklüğü, binalar için esas değildir. bir depremin büyüklüğüne bakıp "şurada bu kadar yıkım olur" diye garanti veremeyiz. ama, bina envanteri varsa elimizde, deprem olduğu anda o şehirdeki ivme değerini veritabanına girdiğimizde, hangi binaların yıkıldığına kadar, görmeden tahmin yapabiliriz. van göbeğinde olmuş bir 7.2'den bahsediyoruz bu günlerde. peki 92 erzincan depremine bakalım. büyüklüğü 6.8, ama yarattığı etki, belki de deprem tarihinde çok az görünür cinsterndi. 7.2'lik deprem, van'da 0.2g civarı bir ivme oluşturmuştur aşağı yukarı, ama 6.8 erzincan depremi 0.5g'lik bir ivme oluşturdu. http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/13138.pdf depremin büyüklüğünden ziyade zeminin niteliği ve depremin hasar yapıcı özellikleri önemli. |
Japonya'da deprem galiba 70 km derinde olmuştu, Türkiye'de ise 7 km derinde olan depremler var. Elimde 2 tane swf var deprem dalgalarının nasıl yayıldığıyla ilgili, indirmek isteyen olursa http://x7.to/mv3byq Bildiğiniz gibi fay kırıldığında 2 dalga çıkıyor, S ve P. Önce P dalgası geliyor peşinden depremin odak derinliğine göre yaklaşık 1-20 sn arasında S geliyor. Fakat S daldası yüzeye geldiğinda Rayleigh ve Love dalgalarına dönüşüyor. Asıl yıkıcı olanlar da bunlar. |
Bu yazdıklarınızın aksine birşey ifade etmedimki ben. Şiddet yereldir. Örneğin 7,4 büyüklüğünde bir depremin şiddeti yöresel olarak farklılık gösterir. Bunun nedenlerini de "Çünkü esas olan depremin büyüklüğüdür." cümlesinden sonra kabaca açıkladım. Bu yüzden esas olan deprem büyüklüğüdür dedim. |
Depremin yıkıcılığı iki şekildedir. a)malzeme yorulması ile meydana gelen çatlamalarla mukavemet azalması b)deprem frekansının(bozucu kuvvet frekansı w) yapının doğal frekansı ile 0,85-1,2 mertebesinde örtüşmesinden dolayı meydana gelen rezonans faktörü. İki durumun farkı şöyledir: a)sisteme etkiyen ivme görece değişmez.Fakat yapı oluşan dinamik gerilmelere dayanamaz ve kırılma meydana gelir.(Örn:Telin aşağı yukarı eğilmesi ile zamanla kopması) b)sisteme etkiyen frekans neticesinde titreşim ivmesinde giderek artış meydana gelir.Bu hadise neticesinde zamanla beton yapı dağılmaya başlar.Matrisi dağılan iç demir iskelet desteksiz kaldığından binayı taşıyacak mukavemete sahip olamaz. rezonans devam ettikçe yukarıdaki hadise çok daha hızlı gerçekleşir ve yine kırılma gerçekleşir. genel kanı olarak bu sebeple bina doğal frekansının 20 hz ten büyük olması aranmalıdır.Aksi halde istenirse ahan da kolum kadar çelik burgulu iskelet çeliği kullansınlar yine yıkılacaktır. |
bizzat depremi yaşıyan vanlı birisiyim abim anlatıyor 7.2 olanda ben cocukların elini tuttum 2 kattan dışarı rahat bir biçimde cıktım ama 5.6 da kapının eşiğinde ve tek katlı bir evdeydim kapıya mesafemde cok yakındı ayakta duramıyordum hesabını siz yapın. şimdide kendimden örnek vereyim 5.6 olanda araba kullanıyordum inanın arabanın hakimiyetini kaybettim ne olduğunu anlayamadım karşı şeride geçtim ve depremden bi haberim sanıyorum biri son sürat geldi ve bana arkadan hızlıca carptı işte o zaman elektirikler kesildi bayram oteli igerimde toz buz oldu doğazgaz kokusu yayıldı işyerlerinin alarmları calmaya başladı kıyamet gibi bir sahne oldu resmen aracı cektim askerlik şubesinin önüne insanları sadece izledim resmen bittiğim andı inanın dostlar ben mühendis falan değilim eğer bu depremde diğeri gibi 28 sn sürseydi vanda taş üstünde taş kalmazdı Rabbim bizlere acıdı 7 sn falan sürdü |
nasıl mı? van'da meydana gelen 7.2 ve 5.6 büyüklüğündeki depremleri halkın algılamasına bakarak anlayabiliriz.
çoğu kişi, van'ın 5.6'da neden daha çok hasar aldığı sorunsalına, ilk depremin hasar yaptığı binalar düşüncesiyle yaklaşmakta.
bir depremde yıkıcı etkiyi, o depremin yarattığı ivme gösterir. yani büyüklük değil, bir yerde oluşan ivme yapılara hasar veriyor.
ivme nedir?
Depremin ivmesi, deprem anında zeminin ne kadar miktarda ve ne hızla sarsıldığının bir ölçüsüdür. Binaların üzerinde sabit durduğu zemin, deprem dalgaları tarafından harekete geçirilmektedir. Yapılar, zeminden ayrı bir kütleye sahip olduğu için zeminin hareketine direnmekte ve sonuçta bina içinde yer hareketine ters yönde atalet (cisimlerin harekete karşı direnci) kuvvetleri oluşmaktadır. Bu durum sabit hızla giden bir aracın ani hızlanmasına veya yavaşlamasına benzer. Araç içindeki yolcular nasıl ani fren sonucu yıkılabiliyorlarsa, deprem sonucu ortaya çıkan atalet kuvvetleri tarafından da binalar yıkılabilmektedir. Deprem sırasında yerin sarsılması aynı zamanda ivme olayıdır. Maksimum (Pik) ivme, deprem sırasında kaydedilen en büyük ivme değeridir.
http://kyh.deprem.gov.tr/depreminivme.htm
hocam sağolsun geçenlerde anlattı olayı. 7.2'lik depremde, van'a en yakın istasyonda yer çekimi ivmesinin %17'si kadar bir ivme oluşmuşken; 5.6'lık depremde %24'lük bir ivme oluşmuştu. mesela simav depremi. eskişehir'de 0.015g ölçülen yer de vardı, 0.001 ölçülen yer de vardı.
DH forumlarında vakit geçirmekten keyif alıyor gibisin ancak giriş yapmadığını görüyoruz.
Üye Ol Şimdi DeğilÜye olduğunda özel mesaj gönderebilir, beğendiğin konuları favorilerine ekleyip takibe alabilir ve daha önce gezdiğin konulara hızlıca erişebilirsin.