Bu konuda otomobillerin tasarım ve üretim süreçlerinde uygulanan stratejileri ve günlük hayatımızda pek çok kez kullandığımız ''platform, segment, modül, bileşen, sistem'' gibi terimlerin anlamlarını paylaşacağım.
Otomobil tasarım ve üretim süreçleri ile alakalı sorularınızı bilgim dahilinde cevaplayabilirim.
1. Platform ve Platform Stratejisi
Hepimiz uzaktan kumandalı oyuncak arabaları biliriz. Bu arabanın alttan dört adet vidasını söktüğümüzde şapkasını (hat) ayırırız. Platform ise bu arabanın şapkasını (gövdesini) ayırdığımızda geriye kalan şeydir.
Mühendislik anlamında platform, bir ya da birden fazla modelin pek çok sisteminin ortak kullanılan bölümlerinin bütünüdür. Tüketici gözüyle bir arabaya baktığımızda gözle göremediğimiz sistemler platformu oluşturur. Peki ortak platformu paylaşan modellerde hangi sistemler aynıdır?
-Motor -Şanzıman -Ön/Arka Aks -Direksiyon Sistemi -Pedallar -Fren Sistemi -Yakıt Sistemi -Elektrik Sistemi
Otomobil üreticileri, piyasaya yeni bir model çıkardıklarında bu modelden kar edebilmeleri için en az 1.000.000 adet satmalıdırlar. Fakat yeni çıkan model, popülerliğini zamanla yitirir. Bunun için bu modelin önce makyajlanması ve ardından yeni modelinin çıkması gerekir. Fakat uygulanan ''Platform Stratejisi'' ile yeni çıkan makyajlı modeller ve yeni nesil modellerde platform aynı kalmakla birlikte değişiklikler sadece dış ve iç tasarımda yoğunlaşır. Ve bu stratejiyle yeni aynı platforma ait yeni modeller piyasaya sürülerek kar amaçlanır.
Otomobilin üretimi ve geliştirilmesi çok pahalı ve zorlu bir iş olduğu için otomobil üreticileri ''platform stratejisi'' uygularlar, bu sayede yeni çıkan modellerde sıfırdan üretim maliyeti aşılır, para ve zamandan tasarruf edilir.
Not : Platformda, sıkça yapılan bir yanlış var. Ortak platform=aynı şasi gibi bir ifade son derece yanlıştır. Tam tersi ortak platformda üretilen araçlarda şasi başta olmak üzere iç tasarım, dış tasarım farklıdır. Yani bir oyuncak arabaya farklı bir şapka takıp farklı bir marka ve model görüntüsü vermektir temelde.
Bunların haricinde farklı gruplara ait markalar da kendi aralarında ortak platform kullanabilmektedir. Buna örnek olarak Fiat Doblo ile Opel Combo'yu örnek verebiliriz.
Platform stratejisiyle otomobil üreticileri, pek çok komponentte ortak kullanım sağlamış, bu sayede maliyeti düşürmüştür. Aşağıdaki grafikte 1994 yılında Platform Stratejisi'ni uygulamaya başlayan VW'in 3 yıl içerisinde ürettiği parça çeşitliliğindeki düşüşü görebiliriz.
Bileşen, bir ya da birkaç parçadan oluşan, tek bir görevi olan parçadır. Örneğin; ön tampon, koltuk, direksiyon, jant, direksiyon kutusu birer bileşendir.
Örnek olarak, Toyota Prius'un bileşenlere ayrılmış halini görebiliriz. Şekilde görülen herbir parça birer bileşendir.
Bu modüller fabrikalardaki montaj hatlarına paralel bir hatta montajlanıp daha sonra modül halinde arabaya montajlanabilir ya da herbir bileşen birer birer hatta montajlanır. Bu fabrikanın tedarikçilerine bağlıdır. Örneğin ön takım modülüne ait parçaların tamamı ya da büyük çoğunluğu tek bir tedarikçiden geliyorsa paralel bir hatta montajlanır, modül halinde arabaya eklenir.
4. Sistem nedir?
Sistem, çeşitli parça ve komponentlerden oluşan, otomobildeki belirli bir ana görevi olan parçalar grubudur. Bir sisteme ait parçalar birden fazla modülde yer alabilir ve birbirine fiziksel olarak bağlı olmaları gerekmez. Bir otomobilde belli başlı sistemler vardır. Örnek olarak;
- Fren Sistemi (Pedallar, ABS, balatalar, servo, fren hortumları, ana silindir ve merkez silindirleri ... ) - Direksiyon Sistemi (Direksiyon, direksiyon şaftı, direksiyon kutusu, rot, rotil..) - Elektrik Sistemi - Yakıt Sistemi - Kilit Sistemi (Kapı açma mandalları, uzaktan kumanda, varsa alarm ...) - Motor ve Aktarma sistemi vb.
Bir düzeltme yapayım. GM kullandığı platformlara isim veriyor. Örneğin Cruze ve Astra (Yeni Astra) Delta II platformunu paylaşıyorlar. Aveo ise GM platformlarından hiçbirini paylaşmıyor. O yüzden o kısım yanlış olmuş. Aveo Daewoo üretimi ve tasarımıdır ve daewonun kendi platformunu kullanır (Daewoo T platformu). Yeni Aveo (Sonic) ise GM tarafından tasarlanmış ve geliştirilmiştir, Gamma II platformundadır ve Corsa ile yine farklıdır. Çünkü Corsa ilk Gamma platformunu kullanıyor (Gamma I). Bir sonraki kasa değişiminde o da Gamma 2 platormuna geçiş yapacak. Yani Yeni Aveo ile aynı teknolojiye ulaşacak. Örnekleri düzeltirsek sevinirim. Orada bahsettiğiniz GM A platformu, C paltformu vs. 80'lerde kaldı.
Bir düzeltme yapayım. GM kullandığı platformlara isim veriyor. Örneğin Cruze ve Astra (Yeni Astra) Delta II platformunu paylaşıyorlar. Aveo ise GM platformlarından hiçbirini paylaşmıyor. O yüzden o kısım yanlış olmuş. Aveo Daewoo üretimi ve tasarımıdır ve daewonun kendi platformunu kullanır (Daewoo T platformu). Yeni Aveo (Sonic) ise GM tarafından tasarlanmış ve geliştirilmiştir, Gamma II platformundadır ve Corsa ile yine farklıdır. Çünkü Corsa ilk Gamma platformunu kullanıyor (Gamma I). Bir sonraki kasa değişiminde o da Gamma 2 platormuna geçiş yapacak. Yani Yeni Aveo ile aynı teknolojiye ulaşacak. Örnekleri düzeltirsek sevinirim. Orada bahsettiğiniz GM A platformu, C paltformu vs. 80'lerde kaldı.
Bu konuda otomobillerin tasarım ve üretim süreçlerinde uygulanan stratejileri ve günlük hayatımızda pek çok kez kullandığımız ''platform, segment, modül, bileşen, sistem'' gibi terimlerin anlamlarını paylaşacağım.
Otomobil tasarım ve üretim süreçleri ile alakalı sorularınızı bilgim dahilinde cevaplayabilirim.
1. Platform ve Platform Stratejisi
Hepimiz uzaktan kumandalı oyuncak arabaları biliriz. Bu arabanın alttan dört adet vidasını söktüğümüzde şapkasını (hat) ayırırız. Platform ise bu arabanın şapkasını (gövdesini) ayırdığımızda geriye kalan şeydir.
< Resime gitmek için tıklayın >
Mühendislik anlamında platform, bir ya da birden fazla modelin pek çok sisteminin ortak kullanılan bölümlerinin bütünüdür. Tüketici gözüyle bir arabaya baktığımızda gözle göremediğimiz sistemler platformu oluşturur. Peki ortak platformu paylaşan modellerde hangi sistemler aynıdır?
-Motor
-Şanzıman
-Ön/Arka Aks
-Direksiyon Sistemi
-Pedallar
-Fren Sistemi
-Yakıt Sistemi
-Elektrik Sistemi
Otomobil üreticileri, piyasaya yeni bir model çıkardıklarında bu modelden kar edebilmeleri için en az 1.000.000 adet satmalıdırlar. Fakat yeni çıkan model, popülerliğini zamanla yitirir. Bunun için bu modelin önce makyajlanması ve ardından yeni modelinin çıkması gerekir. Fakat uygulanan ''Platform Stratejisi'' ile yeni çıkan makyajlı modeller ve yeni nesil modellerde platform aynı kalmakla birlikte değişiklikler sadece dış ve iç tasarımda yoğunlaşır. Ve bu stratejiyle yeni aynı platforma ait yeni modeller piyasaya sürülerek kar amaçlanır.
Otomobilin üretimi ve geliştirilmesi çok pahalı ve zorlu bir iş olduğu için otomobil üreticileri ''platform stratejisi'' uygularlar, bu sayede yeni çıkan modellerde sıfırdan üretim maliyeti aşılır, para ve zamandan tasarruf edilir.
Not : Platformda, sıkça yapılan bir yanlış var. Ortak platform=aynı şasi gibi bir ifade son derece yanlıştır. Tam tersi ortak platformda üretilen araçlarda şasi başta olmak üzere iç tasarım, dış tasarım farklıdır. Yani bir oyuncak arabaya farklı bir şapka takıp farklı bir marka ve model görüntüsü vermektir temelde.
Platformlar ve üretilen modeller :
VW Grubu
< Resime gitmek için tıklayın >
GM >http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_GM_platforms
Bunların haricinde farklı gruplara ait markalar da kendi aralarında ortak platform kullanabilmektedir. Buna örnek olarak Fiat Doblo ile Opel Combo'yu örnek verebiliriz.
Platform stratejisiyle otomobil üreticileri, pek çok komponentte ortak kullanım sağlamış, bu sayede maliyeti düşürmüştür. Aşağıdaki grafikte 1994 yılında Platform Stratejisi'ni uygulamaya başlayan VW'in 3 yıl içerisinde ürettiği parça çeşitliliğindeki düşüşü görebiliriz.
< Resime gitmek için tıklayın >
2. Bileşen (Komponent) nedir?
Bileşen, bir ya da birkaç parçadan oluşan, tek bir görevi olan parçadır. Örneğin; ön tampon, koltuk, direksiyon, jant, direksiyon kutusu birer bileşendir.
Örnek olarak, Toyota Prius'un bileşenlere ayrılmış halini görebiliriz. Şekilde görülen herbir parça birer bileşendir.
< Resime gitmek için tıklayın >
3. Modül nedir?
Modül, birçok parça ve bileşenden oluşan birden fazla görevi üstlenen, belirli bağlantılarla bir araya gelmiş parçalar grubudur.
Örnek olarak resimde Golf 4'e ait ''front-end'' (ön takım) modülü görülmektedir. Görüldüğü gibi birkaç bileşenden oluşmaktadır.
Yer alan parçalar : Ön tampon çıtaları, ön tampon, ön farlar, modül taşıyıcı şasi grubu, radyatör, radyatör fanı.
< Resime gitmek için tıklayın >
Bu modüller fabrikalardaki montaj hatlarına paralel bir hatta montajlanıp daha sonra modül halinde arabaya montajlanabilir ya da herbir bileşen birer birer hatta montajlanır. Bu fabrikanın tedarikçilerine bağlıdır. Örneğin ön takım modülüne ait parçaların tamamı ya da büyük çoğunluğu tek bir tedarikçiden geliyorsa paralel bir hatta montajlanır, modül halinde arabaya eklenir.
4. Sistem nedir?
Sistem, çeşitli parça ve komponentlerden oluşan, otomobildeki belirli bir ana görevi olan parçalar grubudur. Bir sisteme ait parçalar birden fazla modülde yer alabilir ve birbirine fiziksel olarak bağlı olmaları gerekmez. Bir otomobilde belli başlı sistemler vardır. Örnek olarak;
- Fren Sistemi (Pedallar, ABS, balatalar, servo, fren hortumları, ana silindir ve merkez silindirleri ... )
- Direksiyon Sistemi (Direksiyon, direksiyon şaftı, direksiyon kutusu, rot, rotil..)
- Elektrik Sistemi
- Yakıt Sistemi
- Kilit Sistemi (Kapı açma mandalları, uzaktan kumanda, varsa alarm ...)
- Motor ve Aktarma sistemi vb.
< Resime gitmek için tıklayın >
< Resime gitmek için tıklayın >
< Resime gitmek için tıklayın >
Not : Kullandığım istatistiki grafikler güncel versiyonlarını bulduğumda değiştirilecektir. Şimdilik elimde olanları kullandım. Sadece görseller alıntıdır.
Referanslar
- Theory of Ground Vehicles , J. Y. Wong
-http://en.wikipedia.org/wiki/Automobile_platform
-http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Volkswagen_Group_platforms
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi LionTech16 -- 9 Aralık 2012; 2:12:33 >