Londra’daki Royal Brompton Hastanesi’nde geçen yıl kurulan yeni nesil Veriton-CT SPECT/CT 64 tarayıcı, hastaların akciğer incelemelerinde geçirdiği süreyi 45 dakikadan 15 dakikaya düşürdü. Bu kayda değer hızlanmanın arkasında yalnızca görüntü işleme yazılımlarındaki gelişmeler değil, aynı zamanda uzun süredir bilim dünyasında “zor üretilen mucize materyal” olarak anılan kadmiyum çinko tellür (CZT) bulunuyor.
Cihazın tanesi 1 milyon sterlin
Hastanenin nükleer tıp ve PET birimi sorumlusu Dr. Kshama Wechalekar, cihazın ürettiği görüntülerin olağanüstü detay seviyesinesahip olduğunu belirterek bunun hem mühendislik hem de fizik açısından etkileyici bir başarı olduğunu söylüyor. Geçen ağustosta kurulan tarayıcıda kullanılan CZT dedektörleri, hastaların akciğerlerindeki çok küçük pıhtıları ya da büyük damar tıkanıklığını tespit etmeyi kolaylaştırıyor.
Yaklaşık 1 milyon sterlin (1,34 milyon dolar) değerindeki cihaz, hastaya enjekte edilen radyoaktif maddenin yaydığı gama ışınlarını algılayarak çalışıyor. Ancak CZT’nin yüksek hassasiyeti sayesinde kullanılan radyoaktif doz önceki sistemlere göre yaklaşık %30 azaltılabiliyor. Daha önce yalnızca küçük cihazlarda kullanılan bu dedektörlerin, tam vücut tarayıcılarına entegre edilmesi ise oldukça yeni bir adım.
CZT’nin kendisi yeni olmasa da üretimi son derece zahmetli. İngiltere merkezli Kromek, bu malzemeyi endüstriyel ölçekte üretmeyi başarabilen dünyadaki az sayıdaki şirketten biri. Kromek’in tesisinde 170 küçük fırından oluşan bir üretim hattı, haftalar süren bir süreç boyunca özel tozları eritip yeniden katılaştırarak tek kristal yapılı CZT blokları oluşturuyor. Şirketin kurucu CEO’su Arnab Basu, kristallerin “atom seviyesinde hizalanarak” oluştuğunu vurguluyor.
Oluşan yarı iletken materyal, X-ışını ve gama ışınlarındaki fotonları olağanüstü doğrulukla algılayabiliyor. Yüksek enerjili bir foton CZT’ye çarptığında serbest kalan elektronlar, tek adımlı dijital dönüşümle görüntü oluşturulmasını sağlıyor. Bu sayede enerji, zamanlama ve spektral bilgi kaybolmadan işleniyor, yani tarayıcı “renkli” ya da spektroskopik görüntüler üretebiliyor.
CZT teknolojisi yalnızca sağlıkta değil, havaalanı güvenliği ve patlayıcı tespit sistemlerinde de kullanılıyor. Kromek’in sensörleri halihazırda İngiltere’deki bazı havalimanlarında kullanılırken ABD’de de bagaj tarayıcılarında yer alıyor. Şirket, el bagajı tarayıcılarında CZT kullanımının da birkaç yıl içinde yaygınlaşmasını bekliyor.
CZT bu alanlar dışında uzay bilimlerinde de kullanılıyor. Örneğin bazı araştırma kurumları ZT’yi yüksek irtifa balonlarıyla taşınan uzay teleskoplarında kullanıyor. Nötron yıldızları ve kara delik çevresindeki plazmadan yayılan X-ışınlarını yakalayabilen bu dedektörler için yalnızca 0,8 mm kalınlığında ince CZT tabakalarına ihtiyaç duyuluyor. Ancak üretim zor, talep yüksek olduğu için proje bazlı üretim yapmak da zor.
Bu malzeme aynı zamanda parçacık hızlandırıcılarda da kullanılıyor. Elektronların ışık hızına yakın bir hızla dev bir halka etrafında döndüğü tesislerde üretilen X-ışınları malzeme analizlerinde kullanılıyor. Elektriksel özellikleri artırılmış yeni ışın hatlarında X-ışını parlaklığının önemli ölçüde yükselmesi bekleniyor. Ancak mevcut dedektörler bu yoğunluğu kaldıracak kapasitede değil. İngiltere’deki Diamond Light Source siklotronu da yarım milyar sterlinlik büyük yükseltmesinde bu malzemeye ihtiyaç duyuyor.
işin içine x-ışını girdimi sağlık içinde olsa başka yöntemle çözmek daha mantıklı. X-ışını kanser yapar ve tıp da da kanserin çaresi yok. Tıpda Ultrasonografi gibi radyasyon içermeyen yöntemlerin kullanılması ve geliştirilmesi yapılmalıdır.
Cihazın tanesi 1 milyon sterlin
Hastanenin nükleer tıp ve PET birimi sorumlusu Dr. Kshama Wechalekar, cihazın ürettiği görüntülerin olağanüstü detay seviyesine sahip olduğunu belirterek bunun hem mühendislik hem de fizik açısından etkileyici bir başarı olduğunu söylüyor. Geçen ağustosta kurulan tarayıcıda kullanılan CZT dedektörleri, hastaların akciğerlerindeki çok küçük pıhtıları ya da büyük damar tıkanıklığını tespit etmeyi kolaylaştırıyor.
Yaklaşık 1 milyon sterlin (1,34 milyon dolar) değerindeki cihaz, hastaya enjekte edilen radyoaktif maddenin yaydığı gama ışınlarını algılayarak çalışıyor. Ancak CZT’nin yüksek hassasiyeti sayesinde kullanılan radyoaktif doz önceki sistemlere göre yaklaşık %30 azaltılabiliyor. Daha önce yalnızca küçük cihazlarda kullanılan bu dedektörlerin, tam vücut tarayıcılarına entegre edilmesi ise oldukça yeni bir adım.
Oluşan yarı iletken materyal, X-ışını ve gama ışınlarındaki fotonları olağanüstü doğrulukla algılayabiliyor. Yüksek enerjili bir foton CZT’ye çarptığında serbest kalan elektronlar, tek adımlı dijital dönüşümle görüntü oluşturulmasını sağlıyor. Bu sayede enerji, zamanlama ve spektral bilgi kaybolmadan işleniyor, yani tarayıcı “renkli” ya da spektroskopik görüntüler üretebiliyor.
Ayrıca Bkz.Robotlara tıpkı insanlardaki gibi devrimsel gözler geliyor
CZT bu alanlar dışında uzay bilimlerinde de kullanılıyor. Örneğin bazı araştırma kurumları ZT’yi yüksek irtifa balonlarıyla taşınan uzay teleskoplarında kullanıyor. Nötron yıldızları ve kara delik çevresindeki plazmadan yayılan X-ışınlarını yakalayabilen bu dedektörler için yalnızca 0,8 mm kalınlığında ince CZT tabakalarına ihtiyaç duyuluyor. Ancak üretim zor, talep yüksek olduğu için proje bazlı üretim yapmak da zor.
Bu malzeme aynı zamanda parçacık hızlandırıcılarda da kullanılıyor. Elektronların ışık hızına yakın bir hızla dev bir halka etrafında döndüğü tesislerde üretilen X-ışınları malzeme analizlerinde kullanılıyor. Elektriksel özellikleri artırılmış yeni ışın hatlarında X-ışını parlaklığının önemli ölçüde yükselmesi bekleniyor. Ancak mevcut dedektörler bu yoğunluğu kaldıracak kapasitede değil. İngiltere’deki Diamond Light Source siklotronu da yarım milyar sterlinlik büyük yükseltmesinde bu malzemeye ihtiyaç duyuyor.
Kaynak:https://www.bbc.com/news/articles/c24l223d9n7o
DH forumlarında vakit geçirmekten keyif alıyor gibisin ancak giriş yapmadığını görüyoruz.
Üye Ol Şimdi DeğilÜye olduğunda özel mesaj gönderebilir, beğendiğin konuları favorilerine ekleyip takibe alabilir ve daha önce gezdiğin konulara hızlıca erişebilirsin.
Haberi Portalda Gör