Kara delik ve detaylar

Aşağı Git Tüm Forumlar Kültür ve Bilim Bilim ve Teknoloji Kara delik ve detaylar

Bu konudaki kullanıcılar: 1 misafir, 1 mobil kullanıcı

1
Cevap 164
Tıklama 0
Öne Çıkarma

1. sayfa

Kara delik ve detaylar

Cevap Yaz

Agrikesicim

2 yıl

Konu Sahibi

Bir karadelik, uzay-zaman içindeki belirli bir bölgeye kütleçekim kuvvetinin o kadar yoğun hale geldiği bir yerdir ki, ne ışık ne de diğer elektromanyetik radyasyon türleri bu bölgeden kaçamaz. Yani, karadeliklerin kendisi ışık yutucu olarak bilinir.

Genellikle bir yıldızın evriminin sonucunda ortaya çıkan karadelikler, büyük kütleli bir yıldızın çekirdeğinin çökmesi sonucu meydana gelir. Karadelikler, Einstein'ın genel görelilik teorisine dayanarak açıklanan kütleçekim etkileri nedeniyle oluşur.

Karadelikler üç temel türde sınıflandırılır:

Süper Kütleli Karadelikler (SBK): Milyarlarca güneş kütlesine sahip devasa karadeliklerdir. Genellikle galaksilerin merkezinde bulunurlar.
Orta Kütleli Karadelikler (OKK): 100 ila 100.000 güneş kütlesine sahip karadeliklerdir. Bu tür karadelikler, birkaç güneş kütlesine sahip yıldızların evrimi sonucu ortaya çıkabilir.
Dönme Karadelikler (DK): Bir nesnenin dönme hareketi sonucu ortaya çıkan karadeliklerdir. Bu tür karadelikler, kendi etrafındaki dönme hareketinden kaynaklanan karakteristik özelliklere sahip olabilir.
Karadeliklerin etrafındaki olay ufkunu geçen herhangi bir şey, içine çekilir ve hiçbir şey ondan kaçamaz. Bu nedenle, karadelikler, çevrelerindeki uzay-zamanı büyük ölçüde eğip bükerek, zamanın ve uzayın tuhaf etkilerine neden olan astrofiziksel oluşumlardır. Karadelikler, astronomi ve astrofizikte büyük bir ilgi odağıdır.

DH forumlarında vakit geçirmekten keyif alıyor gibisin ancak giriş yapmadığını görüyoruz.

Üye olduğunda özel mesaj gönderebilir, beğendiğin konuları favorilerine ekleyip takibe alabilir ve daha önce gezdiğin konulara hızlıca erişebilirsin.

Üye Ol Şimdi Değil

Bir Daha Gösterme

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

Nat Alianovna

2 yıl

General

Karadelikleri ışık yutucu olarak tanımlamak çok da doğru değil çünkü Hawking denen bir ışımalarının olduğu varsayılır. Kısaca ışıma yaparlar ama ışımaları tepsit edilemeyecek kadar sönüktür. Bu sebeple onlara kara sıfatını kazandıran karanlık bir görüntüleri var. Bir yandan bu ışıma karadeliklerin kuantum bilgiyi yok ettiği paradoksuna (black hole information paradox) bir çözüm sunabilir. Şahsen - konuyla ilgili bir amatör olarak anladığım kadarıyla - karadelikleri karadelik olarak değil de en yaygın karadelik yaklaşımı olarak olay ufuklu (event horizon) izafiyet karadeliklerinin mevcut fizik yasalarını patlatan tekilliğinden (singularity) yola çıkarak "tanımlanamayan yerçekimsel çöküntüler", "yerçekimsel anomaliler" veya "yerçekimsel çalışan doğal parçacık hızlandırıcılar veya kuvvet katlayıcılar" olarak ifade ederdim ama Bizans adı gibi literatüre bir kez karadelik adı yerleşmiş; gayet de havalı bir ad. O sebeple bir problemim yok.

Karadelik tipleri saydığınızdan daha fazladır. Astronomik tipler olarak hipotetik ilksel karadelikler var. Süper masif karadelikleri bile küçük kılan ultra masif karadelikler var. Yıldızsal ve orta boy kütleli karadelikler de birbirinden farklıdır. Orta boy karadelikler kütle bazında yıldızsal ve süper masif karadelikler arasındadır.

Karadelikler saçsızlık hipotezi uyarınca üç standart değer taşır: Kütle, yük ve açısal momentum. Matematiksel ideal tip olarak rotasyonsuz ve yüksüz kusursuz küresellik ve noktasal tekilliğe sahip Schwarzschild karadelikleri var. Schwarzschild yarıçapı zaten herhangi bir verilmiş kütlenin karadeliğe çökme yarıçapıdır. Ama Schwarzschild karadelikleri doğada varolamayacak kadar ideal tiplerdir ve daha çok Schwarzschild'in genel görelilik çözümlerinden türeyen matematik artifaktlardır. Rotasyonlu Kerr karadelikleri var. Bunlar açısal momentum taşır. Tekillikleri halkalaşmıştır. Genel anlamda daha karmaşıktırlar. Kerr metriğinin implikasyonu olarak içsel bir olay ufkuna sahiptirler. Dışsal - bildiğimiz - olay ufukları ise yassılaşmıştır. Çerçeve sürüklenmesine (frame-dragging) yol açarlar. Belirli bir iş küreleri/ergosferleri bulunur. Bu kürede Penrose Süreci ile net enerji fazlası verebilirler. Yüklü Reissner-Nordström karadelikleri var. Bunların elektrik yükleri bulunur ama rotasyonları bulunmaz. Kerr-Newman karadelikleri ise hem rotasyonlu hem de yüklüdür. Doğada bildiğimiz karadelikler rotasyonludur. Yani Kerr ve türevleridir. Bunların hepsi izafiyet teorisi çerçevesindeki en yaygın başvurulan karadelik modelleridir. Aşağıdaki izafiyet denklemleriyle çözümlenirler:

< Resime gitmek için tıklayın >

Bir de izafiyet dışı denebilecek karadelik yaklaşımları var. Bunlara göre karadeliklerin geçilebilecek bir olay ufku bulunmaz. Karadelikler aslında karadelikler gibi davranan bir takım astrofizik nesnelerdir. İzafiyetteki gibi özel bir uzay zaman bölgesi değildir. Farklı matematiksel denklemler ve ontolojiler kullanan bu yaklaşımlarda karadelikler kara yıldızlar, yumaklar vb gibi ışığı yüzeyinde veya kütle sisteminde hapseden özel nesneler olarak betimlenir. Ama bu yaklaşımlar literatürde izafiyet teorisinin karadelikleri kadar ciddiye alınmamaktadır. Dahası mesela süper sicim kuramına dayanan sicim yumağı olarak karadelik modeli örneğinde olduğu gibi izafiyet teorisinin aksine yalnızca matematiksel şıklık ve ontolojik kurguya dayanan bulgusuz teorilerden yola çıkarlar.

Karadeliğin mevcut fizik yasalarını kıran çöküntüselliğinin / tekilliğinin tam anahtarı bir kuantum kütleçekim ya da kuantum genel izafiyet kuramında saklı görünüyor ama tüm çabalara rağmen henüz böyle bir kuram bulunamadı veya ispatlanamadı. Bu kuramın bulunamaması ve teknik sorunları ise ayrı bir başlık teşlik eder. Ayrı bir başlık altında değerlendirilmesi gerekir. Esasında izafiyet bağlamındaki uzay zamanın kuantizasyonu tekillikler yani karadelikler üretmektedir. Bu da karadeliklerin astrofizik objeler oldukları kadar Einstein, Schwarzschild, Wheeler gibi diğerlerinin de düşündüğü gibi teorilerimizin eksik olduğuna işaret eden teorik problemler oldukları düşüncesini akıllara getirir. Tekillikler zaten matematiksel tanımları itibarıyla değişkenlerinde sonsuzluk barındıran tanımsız fonksiyonlardır. İngilizce sözlük anlamlarıyla da tekillikler kökten ve özgün bir değişimi anlatırlar.

< Bu mesaj bir yönetici tarafından değiştirilmiştir >

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

Cevap Yaz

1. sayfa

Tüm Forumlar Kültür ve Bilim Bilim ve Teknoloji Kara delik ve detaylar