1. sayfa
Türklerin büyük bir kısmının Müslüman hale gelmesi uzun bir tarihsel süreç; basitçe, ne masum bir ikna çabasından ne de Arapların Türklere yaptığı acı... |
Türklerin büyük bir kısmının Müslüman hale gelmesi uzun bir tarihsel süreç; basitçe, ne masum bir ikna çabasından ne de Arapların Türklere yaptığı acımasız katliamlardan ibaret değil. Mantıksız gelmesi normal çünkü Türklerden söz edilen aslında oldukça kalabalık devasa bir halklar topluluğu, tıpkı Slavlar veya Cermenler gibi. Ne Slavlar ne de Cermenler aynı anda Hıristiyan Roma'ya ait askeri birliklerce yapılan katliamlar veya papazların misyonerlik faaliyetleri sonucu Hıristiyan olmadılar. Olamazlardı da zaten hiçbir eski imparatorluk bu kadar büyük bir insan topluluğunun zorla inancını değiştiremez. Bir de eski zamanlarda şimdiki gibi bir Türklük mefhumu ve milliyetçilik ideolojisi yoktu; eski insanlar benzer dilleri konuşan akranlarının başına gelenlere o kadar da aldırmazdı; zaten çoğu zaman haberdar dahi olmazlar veya tarihin akışında unuturlardı dolayısıyla Sarazenlerin pagan Türki topluluklara yönelik katliamları Türki toplulukların sonradan Müslüman olup İslam Devletleri kurmasına engel değil. Bu çerçevede mesela Moğol Hanı Hülagû'nun bilinçli şekilde öldürülen Türklerin intikamını aldığı da bir mitten ibaret. Popüler ideolojik tarih anlatısıyla yazımı, Marksist olsun, milliyetçi olsun, böyle efsanelerle dolu. |
Türklerin büyük bir kısmının Müslüman hale gelmesi uzun bir tarihsel süreç; basitçe, ne masum bir ikna çabasından ne de Arapların Türklere yaptığı acımasız katliamlardan ibaret değil. Mantıksız gelmesi normal çünkü Türklerden söz edilen aslında oldukça kalabalık devasa bir halklar topluluğu, tıpkı Slavlar veya Cermenler gibi. Ne Slavlar ne de Cermenler aynı anda Hıristiyan Roma'ya ait askeri birliklerce yapılan katliamlar veya papazların misyonerlik faaliyetleri sonucu Hıristiyan olmadılar. Olamazlardı da zaten hiçbir eski imparatorluk bu kadar büyük bir insan topluluğunun zorla inancını değiştiremez. Bir de eski zamanlarda şimdiki gibi bir Türklük mefhumu ve milliyetçilik ideolojisi yoktu; eski insanlar benzer dilleri konuşan akranlarının başına gelenlere o kadar da aldırmazdı; zaten çoğu zaman haberdar dahi olmazlar veya tarihin akışında unuturlardı dolayısıyla Sarazenlerin pagan Türki topluluklara yönelik katliamları Türki toplulukların sonradan Müslüman olup İslam Devletleri kurmasına engel değil. Bu çerçevede mesela Moğol Hanı Hülagû'nun bilinçli şekilde öldürülen Türklerin intikamını aldığı da bir mitten ibaret. Popüler ideolojik tarih anlatısıyla yazımı, Marksist olsun, milliyetçi olsun, böyle efsanelerle dolu. |
Ne kılıç zoruyla oldular ne de meb kitaplarındaki gibi ne de aa tek tanrılı bir din daha ne kadar benziyor Talasta da beraberdik kafasıyla müslüman oldular. Türkler diye adlandırdığımız göçebe kabileler çok geniş bir coğrafyayı kapsıyor o dönemde. İlk başta Müslüman olan kısım Türgişlerin ve Töleslerin devam olan Oğuz boyları diye bilinen boylar ve batıda yaşayan Ogur boyları. Yakubi tarihinde ilk müslümanlığı benimseyen Türk boyları için Bulgarlardan bahsedilir. Genel kanı ile de Karluklar üzerinde durulur. Talas savaşında Arapların yanında olmaları ve Karahanlıların kurucu boylarından olmaları nedeni ile. Talas Savaşına çok önem addedilir. Çok da mühiç bir olay değildir. Çin ordusunda 10 katı Türk vardır. Karahanlı hanedanının Müslümanlaşmasından sonra meşruiyet için ortaya atılan rivayetlerdendir Karluk boyunun savaştaki yeri vs. Milli Eğitim kitaplarımız olgusal süreçlerin 1 savaşta gerçekleştiğini sanıyor maalesef. Her neyse aslı astarı yoktur efsanedir hep bunlar. Bu yukarıda bahsettiğim boylar o dönemde Türk lisanı konuşan boyların çeyreği bile değillerdir. Asıl Türk kütlesini oluşturan doğuda yaşayan Türkik ve Mongolik kabileler Maniheizm, Budizm gibi dinlerin etkisinde kalacaklar uzun süre. Hâla tenrist inançlarını yaşatan boylar da tabi ki var. Hudul'ul Alemi incelemeni tavsiye ederim. Şimdi gelelim genel müslümanlaşma serüvenine. Hiçbir topluluğa zorla bir din benimsetemezsin. Ya karşı koyarlar ya da korkudan benimsemiş gibi yapıp güçten düştüğünde ilk gemiyi terk eden olurlar. Emevi dönemi arap faaliyetleri meşhurdur. Kuteybe b. Müslim'in Türgişlere ve Batı Türklerine karşı seferleri ve yaptığı katliamlar da doğrudur. Bu katliamlar Sulu Çor döneminde bir direnişe sebebiyet verecek ve uzun süren savaşlar olacaktır. Yine Hazarlar ve Araplar arasında gerçekleşen savaşlar da meşhurdur. Sonra ne oldu da Türkler İslamı benimseye karar verdi diye soruyosundur kendine. İnsanlar maalesef o dönemlerde milliyetçilik akımının olduğunu falan düşünüyor. Türk adı var evet o dönemde de fakat oo sen bizim ırkımızı katletmişsin sana tavır alalım gibi bir şey yok. 1789dan sonraki gibi bir millet kavramı yok. 710lu yıllarda katledilen Türkleri hiçbir Türk boyu öğrenmiyor yani. Özellikle göçebelerin zaten tek amaçları karnını doyurmak aç kalsalar diğer Türk boylarını çiği çiğ yerler. Sen bizim kardeşe yamuk yapmışsın tavır alıcam sana yok yani. Şuanın kafa yapısı ile değil o dönemin koşullarını ele alarak değerlendirmek en önemli noktalardan biri tarih disiplininde. Ayrıca bu çok uzun bir süreç 640lı yıllarda iyice hızlanan İslamiyetin yayılması. Türkler arasında yavaş yavaş yayılmaya 10-11.yüzyollarda başlıyor tam 400 yıl sonra ve ciddi yayılmasını moğol istilasından sonra gösterneye başlıyor tamı tamına 600 yıl sonra. Farslılar üzerinden öğreniyor Türk boyları dinlerini. Batı Türklerinin meşruiyet arama çabaları, Abbasilerin politikaları, Samanilerin faaliyetleri etkili oluyor. Ordusunda asker oluyorsun ciddi misyonerlik faaliyetleri var bir süre sonra dilini bile unutursun o dönemde ki öle de olacak. Doğu Türkleri ise Budizm, Maniheizm ve bana çok garip gelir Hristiyan dinine mensup o dönemde. Hristiyan misyoneylerin taa moğolistana kadar gitmeleri çok ilgimi çekmiştir hep Kereyitleri, Naymanları, Hıtayları etkileyecekler fazlası ile. Moğol istilası sonrası Gazan Han (ilhanlı) Berke, Batu ve Özbek Han(Altınorda) Mübarekşah Tarmaşirin Han (çağatay ulusu) dönemlerinde Doğu Türkleri de ciddi bir müslümanlaşma serüvenine girecek. Misyonetlerin, İslam edebiyatının, biliminin, kültürünün etkisiyle getçekleşiyor bunlar hep. Ve sonrasında Timur hanedanı ve onun da sonrasında Hindistanda yine Timurun soyundan Babür hanedanı Orta Asya'da Kazak ve Özbek Hanları dönemlerinde Türkik lisanı konuşan doğu Türk kabileleri de islamın içine girmiş olacaklar. Bu kadar yazıyı yazmamın sebebi bu sürecin çok uzun bir süreç olduğunu anlatmak. Bir sürü dikkat edilmesi gereken faktör var. Dediğin şekilde düşünme.. |
Kısacası Siyasi sebepler ve Hükmetmek için. |
Ne bir tarafın anlattığı gibi sevgi, çiçek, hoşgörü ve salt davetle ne de diğer tarafın anlattığı gibi kılıç zoruyla(ki bu daha çok Türk ırkçısı tarihçilerin iddiasıdır). İslam dini Arap yardımadasında nasıl yayıldıysa diğer bölgelerde de benzer yollarla yayıldı. İslam devleti kendini güçlü ve güvende hissettiği her dönemde çevresinde ki kafir topluluklara İslama davet eden mektuplar göndermiştir. Bunu kabul etmeyen topluluklaraysa cizye ödemek ve İslam devletine boyun eğmek karşılığında eman vermişlerdir, güvence vermişlerdir. Bunu da kabul etmeyenlerle de cihat etmiştir. Fethettiği yerlerde ki kafir topluluklarına ise dokunmamış, aynı şekilde cizye ödemek ve İslam şeriatının toplumsal kurallarına uymak karşılığında onların güvenliğini de sağlamıştır, tek fark olarak onları asker ve devlet görevlisi yapmamış, bu insanlarda genel olarak zanaat ve ticaretle uğraşmışlardır. Davet ve cihat arasında ki ilişki kabaca budur. İslam devleti bunu yaparken spesifik bir sebep aramamıştır zira İslamın kendisi bunu emretmektedir. İslam bu yollarla yayılmıştır. Daha doğrusu devlet böyle yayılmıştır diyelim. İslam esas olarak nasıl yayıldı sorusuna gelirsek, fethedilen topraklar İslam toprağı sayılmış ve İslam devleti o topraklarda teşkilatını kurup İslam şeriatını uygulamıştır. Bu nizamın mükemmele yakın işleyişi insanların kalbini İslama ısındırmış ve insanlar ancak bu şekilde kitleler halinde İslama geçmiştir. İslama geçiş kılıç zoruyla olmamıştır. Toprakların İslam toprağına geçişi kılıçla olmuştur. Kılıçla fethedilen topraklarda ki insanların İslama geçişi ise bazı bölgelerde yüzyıllara yayılmıştır. Kılıçla dünyanın çoğu yerini fetheden nice devlet olmuş fakat İslam devleti gibi fetihten sonra o toplumları uyguladığı nizam ile dönüştüren bir devlet pek olmamıştır. Bu büyük bir başarıdır ve İslam devletini diğer devletlerden ayıran en önemli özelliğidir. Türklerin İslama bu kadar kolay geçmesinde ki en büyük etkenlerden birisi de Çin, Moğol, ve Tatar baskısıdır. O taraftan bu tarafa kaçan Türki topluluklar Müslüman Araplar tarafından kötü karşılanmamış, kendilerini Doğu Roma ve Orta Asya sınırlarda tampon bölgelerde savunma amaçlı kullanmıştır ve karşılığında da bu göçebe Türk topluluklarına yurtlar(yaşam alanları) vermiştir. Gelişen ilişkiler ve artık cizye ödememe isteği Türk topluluklarının İslama geçişini hızlandırmıştır. Türklerin kitleler halinde İslama geçişiyle birlikte Türklerin İslam devleti içinde ki gücü zamanla artmış ve İslamın liderliği de birkaç yüzyıl içinde Türklere geçmiştir. Özellikle Selçuklular Abbasi devleti üzerinde güç sahibi olmuşlardır. Pagan Moğolların ve peşine taktığı diğer pagan Türki toplulukların Orta Doğu, Kafkasya ve Anadoluda ki fetihleri sonrası Arapların İslam dünyasında ki gücü iyice azalmıştır. Bu pagan topluluklar Ortadoğu, Kafkasya ve İran coğrafyasında zaman içinde İslama geçmişlerdir ve kuzenleri olan ve henüz İslama geçmeniş olan İlhanlılarla bile savaşmışlardır. Zaman içinde onlarda İslamlaşmıştır. Ortadoğuda ve Kafkasyada ki Moğollar İslama geçtiklerinde güçlerinin zirvesindeydiler ve hem Müslüman Arapları hemde Müslüman Türkleri boyundurukları altına almış vaziyetteydiler ve Mısırda ki Memlükler dışında karşılarında duran hiçbir Müslüman güç yoktu. Ama eminim birçok insan onların da "zorla" İslama geçtiklerini iddia edecektir. |
Aslında bilinenin aksine ilk müslüman türk devleti/topluluğu karahanlılar değildir bunlar merkezi asya'da yani Türkistan'da ilk müslüman olan türklerdir Tarihte ilk müslüman olan Türkler kuzey karadeniz'de ki bulgarlardır bunlar da bilinçli olarak müslüman oluyorlar bizzat Bağdat'tan halifeye İslamiyet'i kabul etmek için bağlılık bildiriyorlar günümüzde torunları çuvaşların da Rus ortodoks kilisesine bağlı olması da tarihin tuhaf bir espiri anlayışı olduğuna örnek Gel gelelim türklerin ne kadar benziyor hadi müslüman olalım dediği yok, kaldı ki talkan ve curcan katliamından sonra merkezi asya'da müslüman olan da yok genelde merkezi asya'yı islamlaştıranlar fars kökenli samani hanedanı zaten oğuzları ve karahanlıları müslüman yapan hanedan bu Gel gelelim talas savaşı da aslında bir arap (abbasi)-çin (tang) savaşıdır karluklar (türk) yalnızca bir paralı asker bu savaşta Türklerin kitleler halinde İslamiyet'e geçmesi Oğuzlar sayesinde onlar da samanlı hanedanının da etkisiyle oğuzların kınık kabilesine bağlı selçuklular müslüman oluyor sonrası bildiğin gibi. |
Kuzeydeki Kıpçaklara İslamiyet uğramadı bile Kazaklar 18. yüzyılda İslam ile tanışıyor. Ahmet Yesevi ise Kazakistan'ın güneyinde doğdu, daha çok Anadolu ve Özbekistan'ı etkiledi, sanırım ondan dolayı Kuzey bozkırlarına İslam çok geç uğradı. Ayrıca Türkleri hepsi de Müslüman değildir. Yakutlar ve Altaylar, Tuvalar Şaman, Sarı Uygurlar ve Moğolistan'daki bir takım Türki topluluklar Budist, Gagauzlar ve Polonya- Romanya Tatarları, Çuvaşlar Hristiyan, Karaimler ve Kırımçaklar Musevi (Yahudilik esasına sonradan inananlar). Ayrıca Türki cumhuriyetler Sovyetlerden 1991'de ayrıldı. Bu ülkelerde belli bir ateist kitle de var, özellikle Sovyet etkisinden dolayı. |
|
Kuzey Karadeniz Türklerine bal gibi de İslamiyet uğramıştır kardeşim en basitinden orada büyük bulgarya hanlığında müslüman nüfus fazlaydı kendileri bilerek ve isteyerek müslüman oldular ve halifeye bağlılığını bildirdiler Kıpçaklar da altın orda devletinde özellikle 13.yy da kitleler halinde İslamiyet'e geçmiştir. |
Bugün hala farklı dinlere inanan Türki topluluklar da var. Kazaklarla Büyük Bulgarya aynı etnisite de değildir. Kazaklar Şaz Türkçesi konuşur, Bulgarlar Lir Türkçesi, bugün Bulgarların bazı torunları Çuvaşlar, onlar da Hristiyan olmuş durumda. Kazak bozkırlarına İslamiyet geç uğradı. Edit: Kuzey Doğu Kıpçak bozkırlarından da kastım Sibirya'ya yakın Kıpçak bozkırları. Kazaklar ve Kırgızlar İslamiyet ile çok geç tanıştılar. Edit 2: Kaynak isteniyorsa Peter B.Golden'ın Türk Halkları Tarihine Giriş ve Olivier Roy'un Yeni Orta Asya (Ya da Ulusların İmal Edilişi) adlı iki kaynağı var. Bu iki kaynaktan birinde bu mesele yazıyordu ama hangisinde olduğunu hatırlamıyorum. Biraz araştırma ile bulunabilir. Edit 3: İslamiyet kitleler halinde yayılmaya Altın Orda zamanında başlıyor, ve Moğol boyları da Türkîleşerek Müslüman oluyorlar. Buna bir itirazım yok. Fakat uç klanlara ulaşması ve Sibirya'ya kadar ulaşması 18. yüzyılı buluyor. İtil Bulgarlarından bahsediyorsun, evet İtil Bulgar Hükümdarı İslam'ı kabul etti. Ama İslam o dönemde bir hükümdarın kabul etmesiyle hızlıca yayılmadı. Orta Asya Türklerinde yayılması Karahanlılar ile başladı. Fakat Kuzeydoğu Sibirya'daki Kazaklara ve Kırgızlara İslam'ın ulaşması 18.yüzyılı buldu. Edit 4: Anadolu'nun fethinden sonra Anadolu'da da Moğol istilaları sırasında bir sistematik İslam oluşuyor. Özellikle Yesevi'nin öğrencileri, dervişlerinin Anadolu'da gezmediği köy kasaba kalmıyor. |
O zaman oğuzlar da müslüman olmadı diyelim neticede selçukluların anadolu'ya gelmesiyle Osmanlı'nın genel olarak hâkimiyet kurmasına kadar tengrici,şamanist,animist bir çok türk anadolu'da vardı Günümüzde sibirya türkleri,gagavuzları ve birkaç türk topluluğunu da saymazsak ekseriyetle Türklerin çoğu müslüman Kaldı ki günümüzde bulgarların bilinen tek torunu çuvaşların hristyan olması rus işgaline dayanır onlar da ekseriyetle müslümandı Rus işgaline kadar Ayrıca Kazakistan toprakları da henüz kazaklar ortaya çıkmadan önce yoğun bir müslüman nüfusa sahipti oranın İslamiyet öncesi son öz türk kültürünü yaşayan devleti oğuz yabgu devletidir onlar da ekseriyetle islamlaşıp selçuklu olunca kazak bozkırlarında da islamiyet yaygın din oldu Ayrıca günümüzde yaşayan tatar, karaçay-balkar ve kumuklar dil ve örf-adet olarak kıpçak olsalar da köklerinde bulgarlık vardır kıpçaklar, Bulgarlar ile birlikte büyük moğol imparatorluğu hakimiyetine girince altın orda devleti altında bütün hepsi "Tatar" adı altında birleşti tatar zaten bir çatı kimliktir içlerinde kıpçak,sibir,hazar ve bulgar Türkleri, öz hakiki moğol olan tatarlar, çerkezler, yahudiler ve bosphorus krallığından kalma yunanlılar ile anadolu'dan giden türklerin genel adıdır Hatta bu sebepten dolayı kazan tatarları biz gerçek bulgarlarız derler. |
Ben araştırdığım okuduğum verileri paylaştım hocam, ama düşüncelerinize saygı duyarım. Son olarak Anadolu'da 13. yüzyılda Müslüman olmayan aşiret yok gibiydi fakat Kuzeydoğu Sibiryada Müslüman olmamış Kıpçak klanları vardı. Sizinle tartışmak zevkti. Teşekkürler hocam. |
Hocam zaten tatarlar ogur demedim yalnızca tatarların içerisinde (kaldı ki yalnızca tatarlar değil karaçay-balkarlar da öyle) ogur Türklerinden kalma kabile var Zaten konuştukları Türkçe altın orda devleti döneminde kıpçak etkisiyle lir Türkçesinden şaz Türkçesine dönüyor böylece ogur özelliklerini kaybediyorlar o yüzden dil olarak tek yaşayan torunları çuvaşlar ama o bölgedeki gerek diğer türklere gerekse türk olmayan kavimlere katılıp dillerini aktaramadılar. Size de iyi günler hocam. |
1. sayfa
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Koks34 -- 2 Ocak 2021; 18:59:46 >