Arama butonu
Bu konudaki kullanıcılar: 1 misafir
1
Cevap
954
Tıklama
5
Öne Çıkarma
Anoloji (Fizik Matematik)
E
8 yıl
Yüzbaşı
Konu Sahibi

Bildiğiniz üzere anoloji bir konunun günlük hayata ya da daha iyi bilinen bir olgu ile benzerlik kurarak asıl konuyu kavramaktır..Bizim ülkemizde genelde formüller üzerinden gösterilen terimler, bizleri o konu üzerindeki soruları çözebilen bir robota dönüştürüyor..Ancak soruları çözmek formülleri ezberlemek konuyu anlamaya yetmiyor...İşte tam da burda analojiler devreye giriyor ve bizlere konunun aslında tam olarak ne oldugunu ya da neye benzediğini gösteriyor..Ben bu başlık altında bildiğim ve bazen kendi kendime anlamlandırdığım anolojilerden bahsetcem..Sizlerde aynı şekilde herhangi bir konuda anoloji kuruyorsanız ya da biliyorsanız bu konu sayesinde birbirimize yardım edebiliriz. Paylaşmakdan çekinmemek lazım..Her ne kadar forumun bilim bölümü az kullanıcıya sahip olsada bunu denemek lazım...Tabi aramızda fizikciler matematikciler belkide lisans eğitimi alanlarda var, bilhassa onlar bu konuya baya yardım edebilir diye düşünüyorum..Bu önsözden sonra artık gelişmeye geçelim..


1. FONKSİYONLAR

F(X) = Y

Lisede kimya hocamın bana anlattığı bu analoji şöyle başlıyor:

Annen sana bir liste verir..Listenin içinde ekmek domates mandal ve kıyma yazılıdır...Sen kışın en soğuk gününde yarım metrelik bir kar üstünde söylene söylene annenin ihtiyaclarını almaya yola koyulursun...Listeye baktıgında ekmek yazdıgı için ilk önce fırına gidersin...Fırından sonra mandal almak için nalbura daha sonrasında kıyma için kasaba ve en sonunda da domates almak için manava gidersin...Yaptığın erzak alma işlemine FONKSİYON denir...Annenin sana verdiği liste değer kümesidir...Gittiğin kasap manav fırın ve nalbur ise görüntü kümesidir..Karlı yolda yürürken oluşan ayak izlerin ise yaklaşık olarak fonksiyonun grafiğidir.......


2.LİMİT

Bir tavşan ve kaplumbağa bir yarışmadadır..Tavşan kaplumbağaya avans verir ve sen bir miktar önde başlar der..Bu kadar kendine güveniyordur, çünki tavşan kendinin 10KAT daha hızlı oldugunu biliyordur..Kaplumbağa avansı kabul eder start verilir ve yarış başlar..İzleyiciler kendilerine şu soruyu sorar Tavşan kaplumbağayı tam olarak ne zaman geçer? İşte bu soruya limit cevap verir...Limit derki tavşan ile kaplumbağa arasındaki mesafe sıfıra (epsilona) yaklaştığında ,zaman ''t'' süresine yakınsar..O halde tavşan kaplumbağayı ''t'' anında geçer...Yani aralarındaki mesafe sıfıra yakınlaştıkça (zamandaki değişim bir sabite çöker)....


3.GALAKSİLERİN IŞIĞININ KIRMIZIYA KAYMASI...

Bilim adamları galaksilerin ışıklarının kırmızıya kaydıgını ve bunun sonucunda evrenin genişlediğini söylerler..Bunu ise şu anoloji ile izah ederler...Siz arkadaşınıza saniyede bir tenis topu atıyorsunuz..Tam bu anda geriye doğru yürüdüğünüzü düşünün, yani arkadaşınızla aranızdaki mesafe artsın..artık attıgınız toplar arasındaki mesafe git gide büyüyecektir..Yani attıgınız topları dalga tepeleri kabul edersek , dalga boyları siz geriye doğru gittikce devamlı artacaktır..Dalga boyu en yüksek olan kırmızı renktir ve bu yüzden kırmızıya doğru kayarlar....Kırmızıya doğru kaymaları baktığımız galaksinin bizden uzaklaştıgına işaret eder..Buda evrenin genişlediğini varsayar....

4.TÜREV

Türev bir değişkenin neden olduğu bir başka değişkene göre değişim miktarıdır..

Evinizin çatısı akar ve siz evinizi su basmasın diye bir kap koyarsınız...Sabit bir şekilde akan su devamlı olarak kabın içindeki su miktarını artırır...O halde musluktan akan suyun zamana karşı türevi debiyi yani hacimsel akış hızını verir..
Yani türev akmış olan su miktarının geçen zamana oranıdır..Dolayısıyla bu da bize birim zamanda musluktan akan su hacmini verir..Dolayısıyla bu da debiyi....Aynı mantık hız ivme gibi fiziksel terimler icinde gecerlidir...
formülize olarak:

(F(x+h) -f(x)) / h ......


Şimdilik bu kadar, eğer matematikte fizikte herhangi bir konu hakkında kurduğunuz ve ya bildiğiniz anolojiler varsa paylaşın, konu kısıtlaması yok ister ışığın hızından bahsedin ister matematikde diferansiyel denklemlerden isterseniz kuantum fiziğinden, ister faradaydan isterseniz newtondan ne anlattıgınızın bi önemi yok sadece anlattıgınız şey bir anoloji olsun yeter..Ben vakit buldukça ulaştığım anolojileri yazmaya çalışcam....



E
8 yıl
Yüzbaşı
Konu Sahibi



BOZONLAR
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bozon : bozonlar kuvvet taşıyıcı parçacıklardır...Kuvveti nasıl taşırlar?

Aklınıza bir tenis topu gelebilir mesela,Siz raket ile tenis topuna vurdugunuzda artık kuvvetiniz topa geçmiştir ve harekete başlar ,top eğer arakadaşınızın yüzüne çarparsa atacağı çığlık kuvveti taşıdıgına bir kanıt olabilir...Yani tenis topu mantığıyla bakarsak bozonların kuvveti nasıl taşıdıgına dair bir fikre sahip olabiliriz...

İNTEGRAL:
Bununla ilgili bir sürü anoloji var..Ben birtanesini söyleyeyim..

Türev için bir ananlojiden bahsetmiştik..Evinizin çatısı akıyordu sabit hızlı olarak..Türevi burada tanımlarken akan su miktarının zamana karşı türevinden bahsettik ve buna da debi demiştik..Yani türev bir şeye bağlı olarak değişim miktarıydı..Ancak tamamı değildi tüm değişim değildi..Mesela çalıştıgınız mesleğin sayesinde kazandıgınız parayı çalıştığınız zamana bölerseniz ( birim zamanda kazandığınız paraya ulaşırsınız) işte bu türevdir..İntegral ise tüm türevlerin toplamıdır..Hayatınızda kazandıgınız tüm paraların toplamıdır...Yani tüm birim zamandaki türevlerin toplamıdır..Bu da grafiksel oalrak alanı ifade eder..Çünki siz x kadar y dediğinizde onları çarparsınız...3 kadar 2 nin 6 olması gibi mesela..Hayatınızdaki tüm türevlerin yaşadıgınız tüm hayat zamanınızla çarpılması integrali verecektir...

Kütle çekimi

UZAY-ZAMAN olgusuna ithafen yapılan bir başka anoloji çarşaf örneğidir..Çarşafa koydugunuz en ağır bilye orayı çukurlaştıracaktır ve diğer bilyeler o çukura doğru hareket etmeye başlıyacaklar hatta çukurun etrafında belkide bir tur atacaklar(yörünge) hatta bunu yaparken yalpalayacakları için kendi etraflarındada belirli bir açıyla döneceklerdir...

IŞIK HIZINA NEDEN ULAŞAMAYIZ..

Siz sonsuz bir uçurumdan aşağıya düşen bir adamsınız..Sırtınızdada bir balon var..Bu balon diğer balonlardan farklı ne kadar gerilme olursa olsun asla yırtılmıyor..Siz aşağıya düşmeye başladıgınızda balonun içi bir miktar hava doldu..Siz hızınızı artırmaya başladıgınız anda o kadar cok hızlandınız ki balon artık şişmeye başladı..Sizi yukarıya doğru bile cekiyor..Siz o kadar hızlandınızki artık ışığın hızına çok yaklaştınız birazcık daha hızlansanız onu yakalaycaksınız ama balon bir türlü izin vermiyor..Cunki sizin hızlanmak icin harcadıgınız enerji balonu dahada büyütüyor..Böylece o sizi daha büyük bir kuvvetle yukarı cekıyor..Siz ısıgın hızına cok yakınsınız ama hızlanmak icin yaptıgınız her hamle sırtınızdaki o balanu büyütüyor bir türlü hızlanamıyorsunuz...İşte tam da burada einstein bir şey söylüyor o balondan kurtulmanın iki yolu var..Birincisi balonun sonsuz büyüklükte şişmesini beklemek..Balon sonsuz büyüklüğe ulaşınca artık sizin yakanızı bırakıyor cunkı şişemiyor..İkincisi ise sizin kütlenizin olmaması buda pek mümkün görükmüyor..Denkleme göre hız arttıkca parabolik olarak kütleniz sonsuza yakınsar...


Aklıma geldikçe devam edecem



DH Mobil uygulaması ile devam edin. Mobil tarayıcınız ile mümkün olanların yanı sıra, birçok yeni ve faydalı özelliğe erişin. Gizle ve güncelleme çıkana kadar tekrar gösterme.