Gelişen teknolojiyle birlikte elektronik sistemler, havacılık teknolojinde artan bir sıklıkla kullanılıyor. Bunun sonucunda ise pilotların oturduğu kokpitler, bu sistemlerin yaydığı radyofrekans (RF)  ve elektromanyetik (EM) alanlarla kaplanıyor. Amerikan İleri Savunma Araştırma Projeleri Kurumu (DARPA), ortaya çıkan bu durumdan pilotların etkilenebileceğini ve ölümcül kazalar yaşanabileceğini düşünüyor. Bu kapsamda DARPA, ilgili mevzuyu uzun soluklu bir proje dâhilinde incelemeye hazırlanıyor.

“Hâlihazırda kullanılan uçak kokpitleri, navigasyon elektronikleri, iletişim bağlantıları ile diğer uçak sistemlerinden yayılan RF ve telsiz ekipmanı ile kask takip sistemleri nedeniyle oluşan EM alanlara boğuluyor” şeklinde bir açıklama yapan DARPA, bunun pilotlara olan etkilerini incelemek üzere Kokpit Elektro Manyetiklerinin Uçak Mürettebatı Üzerindeki Etkileri (Impact of Cockpit Electro-Magnetics on Aircrew Neurology-ICEMAN) adlı bir projeye başlama kararı aldı. Kurum, bu alanda iki yıl çalışacak.

Araştırmaya sivil havacılık kurumları da dahil olabilir

DARPA, Amerikan Hava Kuvvetleri’nde 1993 ila 2013 yılları arasında yaşanan kazaları incelediği bir araştırmada mekânsal oryantasyonun kaybolması sonucu 72 adet 1. sınıf kaza, 101 ölüm ve 65 uçak kaybı yaşandığını ortaya koymuş. Bazı pilotların uçuş esnasında çevrelerini idrak etmekte sorunlar yaşadığına dair raporları da göz ardı etmeyen DARPA, söz konusu faktörlerin incelenmesi gerektiğine karar vermiş.

Araştırma henüz bir proje aşamasında olduğu için DARPA’nın şüphelerinin ne kadarının gerçekle ilintili olduğu haliyle henüz belli değil. Ancak kuruma göre RF ve EM alanların pilotlarda göreve boğulma algısı, önceliklendirememe, rehavet ve mekânsal oryantasyonun kaybolması gibi sorunlara yol açma ihtimali bulunuyor. Kurum ayrıca, uçak kokpitlerinde görev yapan pilotları bu tür radyasyon kaynaklarından koruyacak neredeyse hiç tedbir alınmadığını da belirtmekte. Benzer şekilde bu konu, daha önceleri etraflıca incelenmemiş.

DARPA’ya göre hem savaş pilotu olarak hem de ticari hava yolu şirketlerinde görev alan personeli kapsayan bu araştırma, ileriki safhalarda sivil havacılık kurumlarının da ilgisini çekebilme potansiyeli barındırıyor. Böylece çok daha kapsamalı bir araştırmayla EM ve RF’nin uçucu personel üzerindeki etkileri ortaya çıkarılabilecek.