Tengricilik: çok tanrılı mıdır, tek tanrılı mı?

8 yıl

Yüzbaşı

Konu Sahibi

Türk tarihiyle ilgili pek çok meselede olduğu gibi, bu konuda da her kafadan bir ses çıkıyor. Kimi umay, erlik han birer tanrıdır diyor; kimi onlar Tengri'nin melekleri diyor. tartışalım.

G

Guest-438F18891

8 yıl

Yüzbaşı

Konu Sahibi

quote:

Orijinalden alıntı: AMX ELC bis

Tek bir Gök Tengri inancı vardı. Erlik han'da bu dinin şeytanıydı. Atalarım binlerce yıl öncede tek tanrıya tapıyorlardı.

Kara Han: Altaylılarda yüksek derecede bir tanrı. Gök'ün en yüksek katında, altın bir sarayda, altın bir taht'da oturduğu anlatılır. Altayların yaratılış efsanesinde hatta insanların yaratıcısı olarak gösterilir.
Ayzıt ya da Aykız: Aşk, güzellik ve Ay tanrıçası. Gök'ün 3. katında oturur. Kamlar alkışlarında (alkış= Dua) inanılmaz güzelliğini methederler.
Gün Ana: Güneş tanrıçası. Güneş ile birlikte Gök'ün 7., yani en yüksek katında oturur.
Ay ata ya da Ay dede: Ay tanrısı. Ay ile birlikte Gök'ün 6. katında oturur.
Alasbatır: Ev hayvanlarının koruyucusu.
Ancasın: Yıldırımların efendisi.
Su Iyesi: Su tanrıçası.
Taş Gaşıt: Kısmet tanrısı.
Andarkan: Ateşin efendisi. Eski Kırgızlarda bir bitki tanrıçası aynı isimi taşıyordu.
Satılay: Kötülük tanrıçası. İnsanların dengesini bozar, yoldan çıkarır ve ruh hastalıkları getirir. Çaresiz insanları intihar etmeye ikna eder.
Kış Han: Kışın efendisi.
Arah, Toyer, Tarila, Sabıray: Yeraltı âleminde, insanların ruhları hakkında kararlar veren hakim derecesindeki ruhlar.
Gölpön Ata: Koyunların koruyucusu.
Erdenay: Haberci. Tanrıların insanlara bildirmek istedikleri iyi kararları insanlara ileten ruh.
Kambar Ata: Atların koruyucusu.

Bçyle veriler de var. Ayrıca tek tanrılı dine inanmak üstünlük belirtisi midir ki, böyle övünüyorsunuz? İslam'a benzemesini umuyorsunuz açıkça.

K

K A N U N İ

8 yıl

Yüzbaşı

Evrenin tek bir yaratıcısı vardır. Evet, tek tanrıya tapmak bence üstünlük belirtisidir.

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı > Bu mesaja 1 cevap geldi.

P

paardon

8 yıl

Binbaşı

quote:

Orijinalden alıntı: AMX ELC bis

Evrenin tek bir yaratıcısı vardır. Evet, tek tanrıya tapmak bence üstünlük belirtisidir.

Mantık olarak bakıldığında o dönemde çok tanrılı dinlere inanmak çok daha tutarlı.

Bu mesaja 1 cevap geldi.

Z

Zodion

8 yıl

Yarbay

Pagan ve batini bir akım olduğuna göre esas Tanrıya yani Kayra Hana bağlı bir çok tinden ve buna bağlı gelişen kültlerden(ya da tam tersi) söz edilebilir.Kısacası çok tanrılıdır tek tanrılı diyenler Türk mitosunu bilmiyordur

Edit:Vahdaniyet kafasında düşünürsek teslis inancı aslen tevditin tecellisidir.Papada tek bir Tanrıya inandığını söyler yerseniz.Tamam,birçok tin mevcut ama hepsi Tengriye bağlı aslında .s.s demek geçersiz argümanlardan sadece biri

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Zodion -- 3 Mayıs 2016; 21:01:04 >
Bu mesaja 1 cevap geldi.

B

Bayberty

8 yıl

Yarbay

tengrizm, eski yunan ve roma'da olduğu gibi "baş tanrı" esasına dayalı "çok tanrılı" bir inanç sistemidir ...

Bu mesaja 1 cevap geldi.

T

Tarihçi

8 yıl

Yarbay

Çok tanrılı bir inanç sistemidir.

D

dumprep

8 yıl

Binbaşı

------------------------------

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi dumprep -- 7 Mayıs 2020; 22:1:38 >

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı > Bu mesaja 1 cevap geldi.

K

Kemâncı

8 yıl

Yarbay

Çok tanrılı olabilir , tek de olabilir.

Umay , Erlik gibi tanrı kabul edilenleri Tengrinin ruhları olarak kabul edersek tek tanrılı bir inanç diyebiliriz.

Y

Yakuda

8 yıl

Yüzbaşı

quote:

Orijinalden alıntı: paardon

quote:

Orijinalden alıntı: AMX ELC bis

Evrenin tek bir yaratıcısı vardır. Evet, tek tanrıya tapmak bence üstünlük belirtisidir.

Mantık olarak bakıldığında o dönemde çok tanrılı dinlere inanmak çok daha tutarlı.

Sebep?

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı > Bu mesaja 1 cevap geldi.

I

ITürkologI

8 yıl

Binbaşı

Eski Türklerin inanışı çok tanrılı olup tanrıların derecesi vardır. En büyük tanrı Kara Han'dır.

K

kikiemre61

3 yıl

Yüzbaşı

Esk ibir konu fakat dayanamadım yazayım. Ben bir Gök Tanrı inancına inanan bir Türküm yani Tengride diyebilirsiniz. Bilmediğiniz konularda yanlış bilgiler vermeyin lütfen. Arap inancını hiç bir şekilde kabul etmeyen biriyim. Türk - İslam sentezi diye yüz yıllardır Türkleri araplara asimile etmeye çalışıyorlar ama kimse yapamıyor evet olmuş gibi gözükselerde bir çok inanç veya Tengriden kalma gelenek ve adetler devam etmektedir internetten araştırabilirsiniz hala hepimiz Gök Tanrının izlerini yaşatıyoruz.

Gelelim konuya Gök Tanrı tek tanrılı bir inanç sistemidir ve bana göre en safı en temizi Gök Tanrı dini ekseriyetle tek tanrılı bir dindir. Gök Tanrı dışında kutsal sayılan varlıklar ise Tanrı değildir. Onların varlıklarına inanılır ancak tapılmaz.

Yani Tanrı Türkü korusun Tengri biz menen.

N

Nat Alianovna

3 yıl

Moderatör

Tengricilik tartışmasız şekilde çok tanrılı (politeist) bir inanç tertibi. Yaratılış destanlarından tanrı kuşaklarına ve tanrılar arası akrabalık ilişkilerine, doğadaki unsurları veya yeraltını temsil eden tanrılarla çok tanrılı bir din profili çiziyor.

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı > Bu mesaja 1 cevap geldi.

K

kikiemre61

3 yıl

Yüzbaşı

Ya kardeşim gerçekten bilmediğiniz konularda ahkam kesmeye üstünüze yok. Ben Göktürkçede biliyorum orhun yazıtlarını tamamen kendim okuyu tercüme edebiliyorum arap masallarına inanan nesli kendi inancına döndüremiyoruz ya böyle saçma bir şey yok. Ayrıca söylediğiniz yine yanlış daha önceki saçma saçma kaynakları referans alarak buraya gelip yazıyorsunuz kendi inancımıza saygısızlık yapıyorsunuz. Yazıtlarda Tanrı her zaman ayrı yazılmıştır bir zafer yada özellik ölüm merasimlerinde Tanrı sadece zikrediliyor. Hayatım boyunca Gök Tanrı ( Tengri ) inancı için uğraşıcam insanların gözünü açması için.

Kazakistanda partisi bile kuruldu Türk dünyası uyanıyor merak etmeyin sizde uyanın. Gerçe neye inandığınız bilemem evet yaradan vardır ama ona tapmamızı istese yada bu kadar sert kurallar koysa idi yada ne biliyim 50 tane hurafe var bunlarla neden uğraşsın Tanrı göndermezdi bizi dünyaya olur biterdi.

Biz hala yaşıyoruz Gok Tanrı inancını aslında bir çok geleneklerimizle özellikle Alevilik gerçekten net bir şekilde gerçek Türk inancıdır çünkü Gök Tanrı ( Tengri )ile aynıdır bire bir.

Herifin arapça yazıtlarına sözlerine inanıyorsunuz ya. Neden arapça okunuyor ezan yada kuran hiç sordunuzmu kendinize ben size söyliyim çünkü Türkçe olarak öğretildiğinde yada ezan okutulduğunda saçma geliyor bilmediğin bir dili anlamadığın için büyülü geliyor.

Tengri biz menen. Esenlikler.

+Ekleme yapıyim. Şu zamanda kurumsal olarak olan dinler İslam Museviilik ve Hristiyanlık tamamen sömürü ve emperyalist amaçlara hizmet eder insanlar anlıyor yavaş yavaş Tanrı ya inanmak için hacı hocaya ne gerek var ibadet ne alaka onunla benim aramda her şey halk bir tün inanç uğruna paralar veriyor vergi veriyor hocalara camilere vs vs yahu bu nasıl bir Tanrı ki halktan alıp halkı açken kendisine ibadet istiyor buradan belli zaten. Diyanetin bir çok kurumdan daha yüksek bütçesi olması garip değilmi Tanrı baya açmış sanırım :)

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi kikiemre61 -- 13 Ekim 2021; 2:37:7 >

Bu mesajda bahsedilenler: @Nat Alianovna

N

Nat Alianovna

3 yıl

Moderatör

Hint-Avrupa tarzındaki Eski Yunan dininde baş tanrı ve herkesin tanrısal babası addedilen Zeus da Deus (Tanrı) kelimesi ile aynı manada ama bu pekala Yunan dininin politeist bir din olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Bir inancın taksonomide (sınıflandırmada) hangi kategoriye girdiğini söylemek o inanca saygısızlık yapıldığı anlamına gelmez. Tengriciliğin Türklerin yaygın atasal inancı olduğu ve Türklerin İslamiyet algısını da etkilediğini, özellikle de Alevilerin gelenek ve algısında kısmen yaşadığını inkar etmiyorum ama bir takım ajendalar uğruna eski inancın yapısını olduğundan farklı gösterecek değilim.Tengri pantheondaki en önemli ve en seçkin tanrı, tanrıların arasında tıpkı bir Zeus gibi esas tanrı, "The God", yani tanrıların patronu o "Tanrı" olabilir veya Tengri'nin sureti gökyüzünden de ibaret olabilir. Yine de Türk inancında politeist (çok tanrılı, çok ilahlı) bir yapı söz konusudur. Hiyerarşik olması politeizmi engellemiyor; tam aksine politeist dinler hiyerarşiktir.

Kıraatların Arap olmayan Müslüman cemaatlerde de Arapça okunması İslam dininde Kur-an'ın meydana getirildiği dil olan Arapçaya biçilen özel değerle ve şüphesiz tılsımlıymış gibi gelen pek bilinmeyen bir dilin kattığı gizem ve mistik hava ile ilgili yani bu konuda size hak veriyorum ancak bunun eski Türk inancının yapısıyla yani esas konuyla bir alakası yok. İlaveten Arapçayı da fonetik anlamda pek estetik bulmam. Bana fazla sert ve gırtlaktan gelir. Kıraata da yalnızca bir iki kez televizyonda veya belki internette denk geldim. Sanal bir ortamda hiç tanımadığınız birisine yakıştırma yapmanız, inanç, adet veya zevk biçmeniz ilginç. Neyse.

Laudo te o Deus (Zeus). Size de esenlikler.

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

Bu mesajda bahsedilenler: @kikiemre61

N

Nat Alianovna

3 yıl

Moderatör

quote:

+Ekleme yapıyim. Şu zamanda kurumsal olarak olan dinler İslam Museviilik ve Hristiyanlık tamamen sömürü ve emperyalist amaçlara hizmet eder insanlar anlıyor yavaş yavaş Tanrı ya inanmak için hacı hocaya ne gerek var ibadet ne alaka onunla benim aramda her şey halk bir tün inanç uğruna paralar veriyor vergi veriyor hocalara camilere vs vs yahu bu nasıl bir Tanrı ki halktan alıp halkı açken kendisine ibadet istiyor buradan belli zaten. Diyanetin bir çok kurumdan daha yüksek bütçesi olması garip değilmi Tanrı baya açmış sanırım :)

Eklemenizi size cevap yazdıktan sonra görebildim.

Eski Türk dininde de kamlar (büyücü rahipler, şamanlar) var ama pekala bir kilise veya diyanet yok zira böylesi yerleşik kurumsallaşma tarzı göçebelere ve yaşam tarzlarına uygun değil. Samî Ortadoğu dinlerini emperyalizm ve sömürgeciliğe aracı olmakla eleştiriyorsunuz ama Cengiz Han Tengriciliğe ve Kut inancına dayanarak yeryüzünün en büyük imparatorluklarından birisini kurdu. Cengiz'in kurumsal olmayan o dini tarihin en büyük emperyal fetih ve sömürü projesini meşrulaştırdı. Moğol Gizli Tarihçesi'nde dediği gibi "Gökten (Tengriden) yazgılı Cengiz". Cengiz Han kendisinin Tengri tarafından insanlığın üzerine yollanmış bir ceza olduğuna ve yine Tengri tarafından yeryüzünün ona tahsis edildiğine inanıyordu. Gökte Tengri, Yerde Büyük Han. Moğollar Cengiz'in kendisine de tapıyorlardı ki Moğolistan'da Cengiz hala bir demigod sayılır. Dedikleriniz ilginç ama bence daha kırk fırın ekmek yemelisiniz. Argümanlarınızdaki tutarsızlık çok bariz.

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

Bu mesajda bahsedilenler: @kikiemre61

K

kikiemre61

3 yıl

Yüzbaşı

Sizin soylediginiz cengiz hana tapma olayında da yanlışınız var. Bu İran ve Çin kaynaklarında da var şu hatta müslüman elçiler gelip Cengizhan ile görüştüklerinde onun önünde secde edip eyilince vana degil Tanrıya inan onun eninde eğil diyerek gökü göstermiştir. Buradan da anlaşılacağı gibi o uydurma kitap ve tarihlerin hepsi İslam ve Arap emperyalizmin uydurmaları evet şamanizimde çok tanrılar vs var ama tengrizim ayrı orada tek tanrı var şamanda olan şeyleri Tengriyle iliskilendiriyorsunuz.

Bir çok kaynak var ikna olmaz iseniz gösterebilirim evde değilim şuan.

@Nat Alianovna

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi kikiemre61 -- 13 Ekim 2021; 13:7:51 >

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

Bu mesajda bahsedilenler: @Nat Alianovna

N

Nat Alianovna

3 yıl

Moderatör

Hatalı değilim. Tengrici şamanist halk Cengiz Han'a tapıyordu; Cengiz'in kendi huzurunda buna izin vermediği aktarılsa bile durum buydu. Özellikle asyatik kahramanlar ve atalar kültü çerçevesinde Cengiz'in put benzeri suretleri vardı ve misal Cengiz'in torunu Güyük Han'ın ordasında Cengiz suretine sanki tanrıymışçasına adaklar sunuluyordu. Şaman büyücüler bu saygı sunma ritüellerine aracılık ediyordu. Diplomat olarak Moğolistan Karakurum'a gitmiş Plano De Carpini'nin kaydına (Türkçede Kronik Yayınlarında "Moğolistan Seyahatnamesi" diye geçiyor, orijinal adı Historia Mongalorum, "Moğolların Tarihi") bakabilirsiniz.

quote:

Buradan da anlaşılacağı gibi o uydurma kitap ve tarihlerin hepsi İslam ve Arap emperyalizmin uydurmaları evet

Bu kısmı anlamadım. Hangi kitap veya tarihlerden söz ediyoruz? Moğolların Gizli Tarihçesi direkt bir Moğol kaynağı, Historia Mongalorum ise Avrupa kaynağı. Müslüman kaynaklardan hiç bahsetmedim.

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı > Bu mesaja 1 cevap geldi.

Bu mesajda bahsedilenler: @kikiemre61

K

kikiemre61

3 yıl

Yüzbaşı

Hala yanlışınızda ısrar ediyorsunuz neyse ben size katılmıyorum ve söylediğiniz kişilerin kaynakları doğru değil. Kök Tanrı ( Gök Tanrı ) aynı islamdaki gibi melekler diyebileceğimiz yüce varlıklar vardır ve bunların yaradan özelliği yoktur Tanrı hepsinin üstünde yaradandır siz sadece cengiz han dönemini örnek alıyorsunuz göktürk ve kutluk devletleri aynı benim dediği gibi inanılıyor yaşanıyordu neden çok tanrılı olduğunu iddaa ediyorsunuz gerçekten anlamıyorum çünkü yazıtlar da çok net belli sadece Tanrı geçiyor bilmem ne tanrısı diye geçmiyor.

Bir çok takip ettiğim Türk tarihcileri bunu söylüyor geçmişteki yazılara bakmayınız hala daha yeni yeni yazıtlar çıkmaktadır.

Esenlikler.

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi kikiemre61 -- 14 Ekim 2021; 0:59:32 >

Bu mesajda bahsedilenler: @Nat Alianovna

N

Nat Alianovna

3 yıl

Moderatör

Kaynaklar yanlış? Peki. Moğolların Gizli Tarihçesi'ni sırf "gökten yazgılı" diye Cengiz'i tanımladığı için gözü kapalı itmek de iyiymiş. Ayrıca bu söylediğiniz kişinin kaynağı doğru değil diyerek güvenilir saymadığınız söz konusu kaynak anonim yani bilinen bir kişi veya kişilere ait değil, bir yandan Moğol Gizli Tarihçesi Moğol tarihinin en temel ve otantik addedilen ana kaynaklarından birisi. Carpini'ninki ise genellikle kredibiliteli (güvenilir) bir kaynak addedilir. Bir de yine Türkî mitolojideki baş tanrıya "Gök Tanrı" denilmesinden söz ediyorsunuz; bunun cevabı ilk mesajımda var (Deus - Zeus). Lütfen tekrar okuyun. Son olarak Türk destanlarını özellikle de Türk - Altay yaratılış destanlarını inceleyebilirsiniz. Kayra Han'ın hiçbir şey yaratmamışken Ak Ana isimli başka bir ilahtan ilham almasını, Kayra Han'ın yoktan var eden tek tanrıcı gelenekten çok farklı şekilde çevresindeki kendisiyle beraber varolan ilksel (öncül) kaynakları mevcut evreni yaratmak için kullanmasını, yeraltının efendisi ve Kayra'nın kötü ikizi Erlig'i, Kayra'nın oğlu Maytere'i, Kızagan Han'ı, Ayzıt'ı, daha sayısız başka tanrıyı vs politeizm (çok tanrılılık, çok ilahlılık) kategorisinde düşünmemek için gerekçeniz nedir? Bilimsellikten saparak bir ideolojik gündem (bilimsellikten sapıldığı, kör duygu ve inançlar öne geçtiği sürece gerçekten anlamı kalmayan bir iş) gütmek haricinde? Bu hizmet ettiğiniz ideoloji, görüş, inanç vs her neyse ona da zarar veriyor. Cengiz Moğollarından bahsetmemin sebebi de Tengrici inanç sistemini görmezden gelerek Ortadoğu'nun monoteist dinlerinin emperyalizmi meşrulaştırma aracı olduğunu iddia etmenizdi. Cengiz Han ve Büyük Moğol İmparatorluğu Türk inanç ve siyaset geleneği üzerine kuruldu; muhtemelen yaşamış en büyük "emperyalist" olan Cengiz Han kendi çağında Tengri'nin kırbacı (flagellum dei) rolüne soyunmuştu. Avrupa'daki en büyük göçebe imparatorluğunu kuran Attila misali (Bonus Bilgi: Attila hakkındaki en iyi ana kaynağımız Roma elçisi Priscus'a ait). Hümanizm ile anakronizme (zaman-mekan uyumsuzluğuna) düşmeden tarih yorumlayamayız; upuzun insanlık tarihi boyunca her halk belirli bir dereceye kadar elini kana bulamış veyahut yağma yapmıştır, belki hepsi olmasa dahi pek çok inanç sistemi de şiddet veya emperyalizmi meşrulaştırma aracı olmuştur.

< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

Bu mesajda bahsedilenler: @kikiemre61